 |
| ၼၢင်းၼုမ်ႇမၢဝ်း ၽူႈႁွင်ႉၵႂၢမ်းသဵင်ဝၢၼ်ႁူ ထုၵ်ႇၸႂ် |
ပေႃးတေလၢတ်ႈထိုင်ၽဵင်းၵႂၢမ်းဢၼ်လီထွမ်ႇလႄႈ ဝၢၼ်ႈႁူထုၵ်ႇၸႂ်ပေႃးၼႆၸိုင် တိုၼ်းၶုၵ်းၸႂ်လႆႈ ၵမ်းလဵဝ်ဝႃႈ"ၼၢင်းၼုမ်ႇမၢဝ်း"ၵေႃႉၼိုင်ႈယဝ်ႉဢၼ်ၸိူဝ်းႁဝ်းယၢမ်ႈလႆႈထွမ်ႇမႃးၸဵမ်မိူဝ်ႈလဵၵ်ႉၼၼ်ႉ ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈလီ မိူဝ်ႈၼႆႉၸိူဝ်ႈႁဝ်းဢွၼ်ၵၼ်မႃးႁူႉၸၵ်းၼၢင်းၼုမ်ႇမၢဝ်း ၸွမ်းၵၼ်ထႅင်ႈၵမ်းၼိုင်ႈ။
ၼၢင်းၼုမ်ႇမၢဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်လုၵ်ႈယိင်း ၶိင်းပႁၢၼ်ႇ ၼၢႆးယွတ်ႈၶမ်းမုင်ႇသေ ၵိူတ်ႇႁၼ်ၼႃႈမိူဝ်ႈ ႑႙႕႖ လိူၼ်မေႇ ႑ ဝၼ်း၊ တမ်ႈတီႈ ပွၵ်ႉၸၢၼ်း ဝဵင်းမူႇၸေႈ မိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပီႈၼွင်ႉႁူမ်ႈတွင်ႉ မီးသီႇၵေႃႉ ၸွမ်းၼင်ႇၶပ်ႉမၢႆတၢမ်းၼႆႉယဝ်ႉ။
(႑) ၼၢင်းသူၺ်ႇ
(႒) ၼၢင်းပုၼ်ႉၸိင်ႇ
(႓) ၼၢင်းၸၢမ်ႇယိင်း (ၼုမ်ႇမၢဝ်း)
(႔) ၸၢႆးဢၢႆႈၸၢႆး
ပီ ႑႙႖႒ တေႃႇထိုင် ႑႙႖႗ ၼၼ်ႉ ပေႃႈမႄႈ ဢဝ်ၵႂႃႇဝႆႉတီႈ ႁူင်းႁဵၼ်းၸၼ်ႉသုင် ဝဵင်းမူႇၸႄႈယဝ်ႉ။ ႑႙႖႘ တေႃႇ ႑႙႗႐ တႄႉ သိုပ်ႇၶိုၼ်ႈၸၼ်ႉၵၢင် တမ်ႈတီႈ ႁူင်းႁဵၼ်းၸၼ်ႉၵၢင် တီႈမူႇၸႄႈၼင်ႇၵဝ်ႇ။
ၽွင်းတိုၵ်ႉပဵၼ် လုၵ်ႈႁဵၼ်းၸၼ်ႉၵၢင် ပၢၼ်သၢဝ် သိၵ်ႉႁိၵ်ႉၼုမ်ႇဢွၼ်ႇၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ မၼ်းၼၢင်း တိုၼ်းမီးဝႆႉ ၸိူဝ်ႉၽၼ်းပၢႆးမွၼ်းသေ ဢမ်ႇၵႃး သမ်ႉမီးပႃး ၸႂ်ႈႁတ်းႁၢၼ် မီးပႃးၸႂ်ငၢၼ်လႄႈ ၸင်ႇၽိုၵ်း လဵတ်းတိင်ႇသေ ၽိုၵ်းႁွင်ႉၵႂၢမ်းယူႇယဝ်ႉ။ ထိုင်မႃး ႑႙႖႘ တမ်ႈတီႈ ပွႆးသၢဝ်းသၢမ် (ပွႆးဢၼ်ၼႆႉ တႄႇ ႁဵတ်း ဝၼ်းလိူၼ်ပႅတ်ႇလွင်ႈပႅတ်ႇၶမ်ႈယဝ်ႉ။ လွင်ႈ ၼပ်ႉဢၢၼ်ႇ လိူၼ်မႂ်ႇလိူၼ်လွင်ႈၼၼ်ႉ ပီႈၼွင်ႉတႆး ၵမ်ႈၽွင်ႈ ဢမ်ႇၶႂ်ႈဢၢၼ်ႇလိူၼ်လွင်ႈလႄႈ ဝၼ်းလိူၼ်လွင်ႈၶမ်ႈၼိုင်ႈၼၼ်ႉ ၼပ်ႉဢၢၼ်ဝႃႈ လိူၼ်မႂ်ႇ ႑႖ ၶမ်ႈၼႆၵႂႃႇယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼၼ် လိူၼ်လွင်ႈ ႘ ၶမ်ႈၼၼ်ႉ သမ်ႉၺႃး ႒႓ လႄႈ ပွႆးၼၼ်ႉၵေႃႈ ၸင်ႇႁိၵ်ႈၸိုဝ်ႈဝႃႈ ̒̒ပွႆးသၢဝ်းသၢမ်̒̒ယဝ်ႉ) ဝဵင်း ၼမ်ႉၶမ်းၼၼ်ႉ မၼ်းၼၢင်း တႄႇၵႂႃႇၶိုၼ်ႈႁွင်ႉၽဵင်း ၵႂၢမ်း ̒̒ၼူၵ်ႉဢွၼ်ႇ ဢၼ်ၶႂ်ႈမိၼ်ပူၼ်ႉလွႆမိူင်းတႆး̒̒ ဢၼ်ၸၢႆးမၢဝ်းၶမ်း တႅမ်ႈဝႆႉၼၼ်ႉ ဢွၼ်တၢင်းပိူၼ်ႈ ယဝ်ႉ။ ၽွင်းၼၼ်ႉ ဢႃႇယုမၼ်းၼၢင်းတိုၵ်ႉလႆႈ ႑႒ ၶူပ်ႇၵူၺ်း။ ၵူၼ်းမိူင်းၼမ်ႉၶမ်းၶဝ် ဢွၼ်ၵၼ်ဢၢမ်း သဵင်ဝၢၼ်ဢွၼ်ႇမၼ်းၼၢင်း ဢွၼ်ၵၼ်ဢၢမ်းတၢင်း ၵတ်ႉၶႅၼ်ႇမၼ်းၼၢင်းတႄႉတႄႉသေ ၵမ်းၵမ်းလႆႈ ၶိုၼ်ႈႁွင်ႉၼပႄရိသတ်ႈယူႇယဝ်ႉ။ ၶဵင်ႇႁွင်ႉၵႂၢမ်းဢၼ် ဝႃႈၼၼ်ႉ မိူဝ်ႈပႆႇယၢမ်ႈၶိုၼ်ႈတႄႉ ၶႂ်ႈၵူဝ်ဝႆႉသေတ ပေႃးယၢမ်ႈယဝ်ႉတႄႉ ပေႃးဢမ်ႇလႆႈၶိုၼ်ႈၼႆ ၼႂ်းၸႂ် တိုၼ်းပဝ်ႇပိဝ်ႇဝႆႉယူႇသေလွင်ႈလွင်ႈယဝ်ႉ။
႑႙႗႑ တေႃႇ ႑႙႗႒ သိုပ်ႇၶိုၼ်ႈႁူင်းႁဵၼ်းၸၼ်ႉ သုင် တီႈဝဵင်းမူႇၸႄႈသေ လတ်းၶၢမ်ႈၸၢတ်ႈပၢၼ် လုၵ်ႈႁဵၼ်းမႃးယူႇ။ ထိုင်မႃး ႑႙႗႒/႗႓ ၼၼ်ႉတႄႉ လႆႈၵႂႃႇသိုပ်ႇၶိုၼ်ႈ ႁူင်းႁဵၼ်းၸၼ်ႉသုင် တီႈဝဵင်းတူၼ်ႈ တီးယဝ်ႉ။ လႆႈၶိုၼ်းၵႂႃႇၺႃး ၸၢႆးသၢႆမၢဝ်းတီႈတူၼ်ႈတီး သေ ၽွင်းၼၼ်ႉ ၸၢႆးသၢႆမၢဝ်းသမ်ႉပေႃးမီးတူဝ်ထူပ်း လွင်ႈဢတ်းသဵင်ၵႂၢမ်းၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉလႄႈ မိူဝ်ႈ (႒႑. ႑႐. ႑႙႗႓)ၼၼ်ႉ ၸၢႆးသၢႆမၢဝ်း ၸင်ႇဢွၼ်မၼ်း ၼၢင်းၵႂႃႇ ဢတ်းသဵင်ၵႂၢမ်းတႆး တမ်ႈတီႈ ႁူင်းပွႆႇသဵင် ၽၢႆႇတႆး ဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈယဝ်ႉ။ ၽွင်းၼၼ်ႉ လႆႈၵႂႃႇ ဢတ်းၵႂၢမ်း ̒̒လိူင်ႈမိူင်းၶူင်းၵၢင် လႄႈ ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းတႆး ယႃႇပၼ်ႁၢႆ̒̒ၼၼ်ႉသေ ၽွင်းမိူဝ်ႈၼၼ်ႉ ၵႆႉၵႆႉလႆႈ ငိၼ်း တမ်ႈတီႈ ႁူင်းပွႆႇသဵင်တႆး ဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈ ၵႆႉၵႆႉ ပွႆႇမႃးၼႂ်းဢွမ်လူမ်း ၸိူဝ်းမိုတ်ႈၵႂၢမ်းပၢၼ်မႂ်ႇ ဢွၼ်ၵၼ် ၸူမ်းထွမ်ႇတႄႉတႄႉယဝ်ႉ။ ၽဵင်းၵႂၢမ်း ̒̒ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းတႆး ယႃႇပၼ်ႁၢႆ̒̒ၼၼ်ႉ လႆႈဝႃႈပဵၼ်မႃး ၽဵင်းၵႂၢမ်းၸိုဝ်ႈ သဵင်ယႂ်ႇ ဢၼ်မၢဝ်ႇသၢဝ်ႁွင်ႉၵူပ်းၵၼ်သေဢမ်ႇၵႃး ဢဝ်ႁဵတ်းပဵၼ် ၽဵင်းၵႃႈၵူပ်ႉၵၼ်လူးၵွၼ်ႇ။
ၽွင်းမိူဝ်ႈၼၼ်ႉ တေလႆႈဝႃႈ သဵင်ၽဵင်းၵႂၢမ်း ၼၢင်းၼုမ်ႇမၢဝ်းၼႆႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၸၼ်လႆႈလီ ၵွၼ်ႈ လီ မေႃဢူၺ်ႉလႆႈလီလႄႈ ၵႂႃႇၽိုတ်ႉဢဝ်တီႈယူႇ ၼၢင်းမေႇတိၼ်းယီႇ (ပဵၼ်ၽူႈႁွင်ႉၵႂၢမ်းပၢၼ်မႂ်ႇ ႁူဝ် ႁႅၵ်ႈၵေႃႉၼိုင်ႈ) ဢၼ်ပွႆႇသဵင်မၼ်းမႃး ၼႂ်းဢွမ်လူမ်း တႃႈၵုင်ႈၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။ ၵမ်ႈၽွင်ႈယင်းယွင်ႈဝႃႈ ̒̒သဵင်ယိုတ်ႈသဵင်ယၢဝ်း ၼၢင်းၼုမ်ႇမၢဝ်း̒̒ၼႆယူႇ။
ထိုင်မႃး ႑႙႗႔ တေႃႇထိုင် ႑႙႗႖ ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၼၢင်းၼုမ်ႇမၢဝ်း လႆႈႁူမ်ႈၵၼ်တင်း ၸၢႆးထုၼ်းယဵၼ်ႇ (လႃႈသဵဝ်ႈ)၊ ၸၢႆးတွင်းတိၼ်ႇ (မိူင်းပွၼ်)၊ ၸၢႆးမူၺ် ၶိူဝ်း(လႃႈသဵဝ်ႈ)ၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉသေ လႆႈၵႂႃႇဢတ်းသဵင် ၸတူႇတီႇယူဝ်ႇသေ ပွႆႇသဵင်ၵႂၢမ်းမႃး တမ်ႈတီႈ ႁူင်း ပွႆႇသဵင်ၽၢႆႇတႆး တီႈတႃႈၵုင်ႈယူႇယဝ်ႉ။ ႁဵတ်းၼၼ်သေ သဵင်ၼၢင်းၼုမ်ႇမၢဝ်းၼႆႉ ပရိသတ်ႈတင်းၼမ်ၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်မိုတ်ႈႁူမႃးယူႇတႄႉတႄႉ။ တေလႆႈဝႃႈ မၼ်း ၼၢင်းၼႆႉ ပဵၼ်ၼၢင်းယိင်းၸုပ်ႈႁူဝ်ႁႅၵ်ႈ လွင်ႈဢတ်း သဵင် ၼႂ်းႁူင်းပွႆႇသဵင်၊ ၼႂ်းႁွင်ႈၵၢၼ်ၸတူႇတီႇယူဝ်ႇၼႆ ယူႇ။ ၵၢပ်ႈပၢၼ်ၼၼ်ႉ တိုၵ်ႉပဵၼ်ၵၢပ်ႈပၢၼ် လွင်ႈ ႁွင်ႉၵႂၢမ်းၼိူဝ်ၶဵင်ႇ တိုၵ်ႉႁိူင်းလႄႈ မၼ်းၼၢင်းၵေႃႈ ၵႆႉလႆႈၵႂႃႇႁွင်ႉၵႂၢမ်းၼိူဝ်ၶဵင်ႇတင်းၼမ်ယူႇ။
nan nummao 02
ၵူၼ်းႁဝ်းၼႆႉ ႁဵတ်းသင်သေဢမ်ႇဝႃႈ တေႃႈတေ လႆႈမီးတီႈပိုင်ဢိင်ၵွၼ်ႇ ၸင်ႇတေၶိုၼ်ႈယႂ်ႇၽႂ်းၶၼ် ယဝ်ႉ။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ တေလႆႈမီး ၽူႈၸုင်ၸၼ် ၼႄႉၼၢမ်းပၼ်ၵွၼ်ႇ ၸင်ႇတေၸၢင်ႈႁၼ်သဵၼ်ႈ တၢင်းသိုဝ်ႈ သဵၼ်ႈတၢင်းၸိုဝ်ႈၸႂ်ႈယဝ်ႉ။ ၼၢင်းၼုမ်ႇ မၢဝ်းၼႆႉတႄႉ ၵေႃႉၸုင်ၸၼ် ၵေႃႉပၼ်ႁႅင်းမၼ်း ႁႂ်ႈမၼ်းၼၢင်း ပေႃးၽႅဝ်မႃး ၼိူဝ်သဵၼ်ႈတၢင်းပၢႆးမွၼ်း ၼႆႉတႄႉ ပဵၼ်ၸၢႆးသၢႆလၢဝ်၊ ၸၢႆးဢၢႆႈဢေး(မူႇၸေႈ)၊ ၸၢႆးမၢဝ်းၶမ်း၊ ၸၢႆးထီးသႅင်၊ ၸၢႆးၶမ်းတီ၊ ၸၢႆးတုမ်ႇၶမ်း၊ ၸၢႆးၶုၼ်သိုၵ်း၊ ၸၢႆးလၢဝ်သႂ်၊ ၸၢႆးသၢႆမၢဝ်း၊ ၸၢႆးလဵၵ်ႉ မိူင်းပၼ်ႇ၊ ၸၢႆးပၢၼ်းသႅင်ၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။
ၽူႈႁွင်ႉၵႂၢမ်းၼႆႉ ပေႃးဝႃႈ ၶႅပ်းၶဝ်ဢွၵ်ႇမႃး ၶႅပ်း ၼိုင်ႈယဝ်ႉၼႆ ဢမ်ႇလႆႈၵိၼ်သင်ၵေႃႈယဝ်ႉ ၸႂ်ပီႇတိ ဢွၼ်ႇၼၼ်ႉတႄႉ တိုၼ်းဢိမ်ႇတၢင်ၶဝ်ႈဝႆႉၵေႃႈမီးမီး။ တႃႇတေဢမ်ႇႁဵတ်းဢွွၵ်ႇထႅင်ႈ ၶႅပ်းၵႂၢမ်းမႂ်ႇၼၼ်ႉၵေႃႈ တေႃႈဢမ်ႇသီးလႆႈ။ ၵၢင်ၸႂ်ၶဝ်ၼၼ်ႉ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈပရိသတ်ႈ ၶဝ် မူၼ်ႈၸႂ်ႁၢၼ်ႉၸႂ်လႄႈ ၸင်ႇလႆႈၶပ်းၶိုင်ဢွၵ်ႇမႃး ၸွမ်းလူၺ်ႈ ဝႃႇသၼႃႇမီးၼၼ်ႉၶိူဝ်းၶိူဝ်းယႂ်းယႂ်းယူႇ ယဝ်ႉ။ ထိုင်မႃး ႑႙႗႙ ၸုမ်းႁႆႇတိုင်ႈ High Hope ၶပ်ႉၶိုင်သေ ၼၢင်းၼုမ်ႇမၢဝ်းၶဝ် ၸင်ႇႁွင်ႉ ဢွၵ်ႇမႃး ၶႅပ်းၵႂၢမ်း ̒̒ငိုၼ်းႁွမ်̒̒ယဝ်ႉ။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ ၸုမ်းတႆးၼုမ်ႇ ၵဵင်းတုင် ၶိုၼ်းၶပ်းၶိုင်ဢွၵ်ႇပၼ် ̒̒လႆႈယူႇၵူၺ်း̒̒ၼႆသေ ၵႂႃႇဢတ်းသဵင် တမ်ႈတီႈ တႃႈ ၵုင်ႈယဝ်ႉ။ ၽွင်းမိူဝ်ႈၼၼ်ႉ ပေႃးဝႃႈ လႆႈၵႂႃႇဢတ်းသဵင် တီႈတႃႈၵုင်ႈၼႆ တိုၼ်းမၵ်းမၼ်ႈဝႃႈ ပဵၼ်ၶႅပ်းၵႂၢမ်း ၸၼ်ႉသုင်ၼႆယူႇ။
ထိုင်မႃး ႑႙႘႑ ၽွင်းဢႃႇယုမၼ်းၼၢင်း လႆႈမႃး ႒႕ ၼၼ်ႉ ၸင်ႇတႄႇၼႃႈႁိူၼ်းၵိုၵ်း ၸၢႆးၵၢပ်ႇသႅင် ဢၼ်ပဵၼ်ၽူႈတႅမ်ႈၵႂၢမ်း ၽူႈႁွင်ႉၵႂၢမ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တင်းၸၢႆးၵပ်ႇသႅင်တႄႇၼႃႈႁိူၼ်းႁူမ်ႈၵၼ် မီးမႃးလုၵ်ႈ ၸၢႆးသႅင်ၸႅတ်ႈလႄႈ ၸၢႆးဢွၼ်ႇႁၢၼ်သိုၵ်းယဝ်ႉ။
ဝႃႇသၼႃႇဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ ဢမ်ႇယႃလႆႈၼႆလႄႈ ၸွမ်းၼင်ႇၸိူဝ်ႉပၢႆးမွၼ်းဢၼ်မီးဝႆႉၼၼ်ႉ ပေႃးထိုင် ၶိင်ႇၶၢဝ်းမၼ်းမႃးၼႆ မၼ်းတိုၼ်းယိုၼ်းဢွၵ်ႇတူၼ်ႈ မႃးယူႇ။ ႁဵတ်းၼႆသေ ၽွင်းပိူၼ်ႈလႄႉၵၼ်ႁဵတ်းဢွၵ်ႇ ၶႅပ်းဝီႇတီႇယူဝ်ႇၼၼ်ႉၵေႃႈ မိူဝ်ႈ ႑႙႘႕ ၼၼ်ႉ ၼၢင်းၼုမ်ႇမၢဝ်းၵေႃႈ ၶတ်းၸႂ်ႁဵတ်းဢွၵ်ႇမႃး ၶႅပ်းၸိူင်း ̒̒ယၢၼ်တူဝ်ဢမ်ႇယၢၼ်ၸႂ်̒̒ၶႅပ်းၼိုင်ႈၼင်ႇၵဝ်ႇ။
ပီ ႑႙႘႖ တႄႉ လႆႈဢတ်းသဵင်ၸွမ်း ၸၢႆးထီး သႅင်လႄႈ ၸၢႆးၵၢပ်ႇသႅင် ဢၼ်ၸိုဝ်ႈၶႅပ်းၵႂၢမ်းႁွင်ႉဝႃႈ ̒̒ၵေႃႉၸမ်ၸႂ်̒̒ၼၼ်ႉၶႅပ်းၼိုင်ႈယဝ်ႉ။
ထုင်းၵႂၢမ်းတႆးႁဝ်းဝႃႈ ̒̒ပႆဢမ်ႇထုၵ်ႇၼိုင်ႈတိၼ် ၵိၼ်ဢမ်ႇထုၵ်ႇၼိုင်ႈဢူမ်̒̒ၼႆၼၼ်ႉ ထိုင်မႃး ႑႙႙႑ ၼၢင်းၼုမ်ႇမၢဝ်း လႆႈၵႂႃႇႁွင်ႉၵႂၢမ်းတီႈႁူဝ်မိူင်း မိူင်းမႂ်ႇ ၽွင်းသိုၵ်းဢႅမ်ႇထီႇဢေႇတိုၵ်ႉႁိူင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ထိုင် မိူဝ်ႈပွၵ်ႈမႃး (႖ႉ႑ႉ႑႙႙႓)ၼၼ်ႉ မၼ်းၼၢင်းလႆႈၶၢမ်ႇတၢင်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈတိၺွပ်း တီႈဝဵင်းလိူဝ်ႇယူႇယဝ်ႉ။ ထုင်းမိူင်းၵူၼ်း ၼႆႉတႄႉ မၢင်ပွၵ်ႈပၢႆႈမီ သမ်ႉၸၢင်ႈၵႂႃႇ ၺႃးသိူဝ်ၵေႃႈ ၸၢင်ႈပဵၼ်ယူႇ။ ပွၵ်ႈၼၼ်ႉ ၼၢင်းၼုမ်ႇ မၢဝ်းလႆႈၵႂႃႇ တူၵ်းၵိၼ်းငိၼ်းၽၢၼ် ၶၢၼ်ၸႂ်သေ လႆႈ ယူႇၼႂ်းႁွင်ႈလပ်းသိုင်ႇ ႔႒ ဝၼ်း တီႈၶွၵ်ႈလူင်ဝၢင်း ႁေႃၶမ်း ဝဵင်းလိူဝ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လုၵ်ႉၼႂ်းႁၢႆႉသေ သင်ဝႃႈမေႃပၢႆႉဢဝ်ဢၼ်လီၼႆ တိုၼ်းဢမ်ႇသုမ်းၼင်ႇ ၵဝ်ႇ။ ၵွပ်ႈၼၼ် ̒̒ၶွၵ်ႈ̒̒ၼၼ်ႉ ၵမ်ႈၽွင်ႈယင်းယွင်ႈ ယေႃးဝႃႈ ပဵၼ်̒̒ၸၼ်ႉၸွမ်ၽဝမိူင်းၵူၼ်း̒̒ၼႆလူး ၵွၼ်ႇ။
ဝၢႆးဢွၵ်ႇၶွၵ်ႈလူင် ဝဵင်းလိူဝ်ႇမႃးယဝ်ႉ လိူဝ်သေ ၼၼ်ႉ မိူဝ်ႈ ႗ႉ႙ႉ႑႙႙႔ ၵေႃႈ တေႃႈလႆႈ ၶဝ်ႈၶွၵ်ႈ ဝဵင်းမူႇၸေႈ ဝၼ်းၼိုင်ႈသေ လႆႈသိုပ်ႇပႂ်ႉလူတူၺ်းဝႆႉ တႃႇသေႇ တေႃႇပေႃးထိုင် ႑႙႙႖ တေႃႇဢႅမ်ႇထီႇဢေႇ ပေႃးဝၢင်းၶိူင်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၽဝၵူၼ်းႁဝ်းၼႆႉ မၢင်ပွၵ်ႈၵေႃႈ လႆႈၽႃႇတတ်းလတ်းၶၢမ်ႈၼမ်ႉ၊ မၢင်ပွၵ်ႈ သမ်ႉ လႆႈၽႃႇတတ်းလတ်းၵႄႈ ၽႆးယူႇၵူႈၵေႃႉ။ ၵေႃႉဢၼ်ထၢတ်ႈၸႂ် ဢမ်ႇၶေျႃႉၼၼ်ႉတႄႉ တိုၼ်းတေ သိုပ်ႇယုမ်ႉ သိုပ်ႇပႆၼိူဝ်သဵၼ်ႈတၢင်းမၼ်းယူႇ။
ထိုင်မႃး ႑႙႙႖ တေႃႇ ႒႐႐႖ ၼၼ်ႉ ၸွမ်း ၼင်ႇဝႃႇသၼႃႇမီးဝႆႉၼၼ်ႉ ၼၢင်းၼုမ်ႇမၢဝ်း သိုပ်ႇ ႁွင်ႉၵႂၢမ်းၵႂႃႇယူႇတိၵ်းꧦ။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ လွင်ႈတႅမ်ႈ ၵႂၢမ်းၵေႃႈ ပဵၼ်တႅမ်ႈမႃးသေ သိုပ်ႇၸွႆႈထႅမ်တူင်ႉၼိုင် ၸွမ်း ၵၢၼ်ပၢႆးမွၼ်း ဢမ်ႇဝႆဢမ်ႇၶွၼ်းယူႇ။ ၵႂႃႇႁွင်ႉ ၵႂၢမ်းလဝ်ႇမူၼ်ႈတူၼ်ႈၸႂ်ပၼ် ပီႈၼွင်ႉတႆးၵူႈမိူင်းမိူင်း သေဢမ်ႇၵႃး တမ်ႈတီႈ ၼႂ်းမိူင်းထႆးၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈ တေႃႈလႆႈၵႂႃႇႁွင်ႉၵႂၢမ်းမႃးယဝ်ႉ။
ၶႅပ်းၵႂၢမ်းၸိူဝ်းပဵၼ်-
̒̒ၵဝ်ၽၼ်ႁၼ်မိူင်းၼိုင်ႈ̒̒
̒̒မွင်းၵေႃႉၼိုင်ႈ မႃးၵေႃႉၼိုင်ႈ̒̒
̒̒သဵၼ်ႈတၢင်းမႂ်ႇ̒̒ ij ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁူမ်ႈႁွမ်းၸွမ်း ၽူႈႁွင်ႉၵႂၢမ်းတၢင်ႇၵေႃႉသေ ၸွႆႈထႅမ်ႁွင်ႉၵႂၢမ်းမႃးယူႇ။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ ၶိုၼ်းၵဵပ်းႁွင်ႉၵႂၢမ်းၵဝ်ႇၸိူဝ်းပဵၼ်-
̒̒ၵႂၢမ်းဢူၵ်းၼႂ်းၸႂ် ၸၢႆးလၢဝ်သႂ်̒̒
̒̒ၵႂၢမ်းမွၼ်းၸႂ် ၸၢႆးၶမ်းဢွၼ်ႇ̒̒
̒̒ၵႂၢမ်းပႅင်းၸႂ် ၸၢႆးလၢဝ်ပိူင်း̒̒ၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။
ၶႅပ်းၵႂၢမ်းဢၼ်မၼ်းၼၢင်း ႁွင်ႉမေႃဢွၵ်ႇမႃး ၼၼ်ႉ တေဢမ်ႇယွမ်း ႑႕ ၶႅပ်း။
ၼၢင်းၼုမ်ႇမၢဝ်းၼႆႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ဢဝ်ဝႃႇသၼႃႇ သိူဝ်ႇတၢင်း တမ်းဝၢင်းတိၼ်ပႆ ၼိူဝ်သဵၼ်ႈသၢႆတၢင်း ပၢႆးမွၼ်းမႃး ပီယၢဝ်းၶၢဝ်းႁိုင်သေ ပဵၼ်ၵေႃႉၼသႄဵၼ်ႈတၢင်း ပုၼ်ႈတႃႇ ၼၢင်းယိင်းတႆးတင်းၼမ် ႁႂ်ႈပေႃး မေႃႁွင်ႉၽဵင်းၵႂၢမ်းမႃး၊ ပဵၼ်ၼၢင်းယိင်းဢၼ်ႁၵ်ႉပႅင်း ၽိင်ႈထုင်းၵေႃႉၼိုင်ႈ၊ ထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇတၢၼ်ႇလႂ် ၼမ်ႉၸႂ်ပၢႆးမွၼ်း တိုၼ်းဢမ်ႇယွမ်းသေဢိတ်း သိုပ်ႇ ၶႅင်တူဝ်ၶႅင်ၸႂ် ႁွင်ႉၵႂၢမ်းလဝ်ႇမူၼ်ႈတူၼ်ႈၸႂ်ပၼ် ပီႈ ၼွင်ႉတႆး ၵူႈတီႈတီႈ ၵူႈမိူင်းမိူင်းလႄႈ ငဝ်ႈငုၼ်းမုၵ်ႉ ၸုမ်းလူင် သင်ႇၶႃႇၸိုင်ႈတႆး ၸင်ႇၼွပ်ႇယိုၼ်ႈပၼ် ၶႅပ်းၵႅဝ်ႈၸဝ်ႈပၢႆးမွၼ်းတႆး (ၽူႈႁွင်ႉၵႂၢမ်း) မိူဝ်ႈပီၵေႃး ၸႃႇ ႑႓႗႐ တဵမ် လိူၼ်ႁူၵ်းမႂ်ႇ ႑႓ ၶမ်ႈ (႑႗ႉ႕ႉ႐႘) တမ်ႈတီႈ ပွႆးပီၵွၼ်းၶမ်း ပရိယတ်ႉတိသတ်ႉထမ်ႇမ ပႃႇလၵႅၼ်ႇၸဝ်ႈၸိုင်ႈတႆး ဝဵင်းပၢင်လူင်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
တမ်ႈတီ ပၢင်ၵႅဝ်ႈၼၼ်ႉ တူဝ်ၼၢင်းၼုမ်ႇမၢဝ်း ၸူမ်းသိူဝ်း ၶိုၼ်ႈႁပ်ႉဢဝ် ၶႅပ်းၵႅဝ်ႈၸဝ်ႈပၢႆးမွၼ်းတႆး သေ မွၵ်ႇလၢတ်ႈၶေႃႈၵႂၢမ်း ၸူမ်းသိူဝ်းၶွပ်ႈၸႂ်ၵႂႃႇယူႇယဝ်ႉ။ တမ်ႈတီႈ ပွႆးပီၵွၼ်းၶမ်း ဝဵင်းပၢင်လူင်ၼၼ်ႉ လႆႈႁၼ် ၼၢင်းၼုမ်ႇမၢဝ်း ဢဝ်သဵင်ဝၢၼ်မၼ်း ဢၼ်ပူၼ်ႉမႃး သၢဝ်းပီလိူဝ်ၼၼ်ႉ ၶိုၼ်းႁွင်ႉၼပႄီႈၼွင်ႉ ၸိူဝ်းမႃးပွႆးလႆႈထွမ်ႇသေ ပေႃးငိၼ်းၵေျႃႇမူၼ်ႈသိူဝ်းၸႂ် ၵႂႃႇတႄႉတႄႉယူႇယဝ်ႉ။
ယၢမ်းလဵဝ် မၼ်းၼၢင်း ယူႇသဝ်းဝႆႉတမ်ႈတီႈ ႁိူၼ်းမူႇၸေႈ ပွၵ်ႉၸၢၼ်းသေ သိုပ်ႇၸွႆႈထႅမ်တူင်ႉၼိုင် ၸွမ်း ၵၢၼ်ပၢႆးမွၼ်း ၵႃႈၼင်ႇပွင်ပဵၼ်လႆႈၼၼ်ႉယူႇ။
ႁႂ်ႈၼၢင်းၼုမ်ႇမၢဝ်းႁဝ်းၶဝ် ယူႇလီၵိၼ်ဝၢၼ် သိုပ်ႇႁဵတ်းလႆႈ ၵၢၼ်ပၢႆးမွၼ်းထႅင်ႈတင်ႈၼမ်သေၵမ်း။
ၼပ်ႉယမ်ယႂ်ႇၼမ်သေ
ႁႅင်းသိူဝ်ၶႅင် (တၢင်ႉယၢၼ်း)
(႑) ၼၢင်းသူၺ်ႇ
(႒) ၼၢင်းပုၼ်ႉၸိင်ႇ
(႓) ၼၢင်းၸၢမ်ႇယိင်း (ၼုမ်ႇမၢဝ်း)
(႔) ၸၢႆးဢၢႆႈၸၢႆး
ပီ ႑႙႖႒ တေႃႇထိုင် ႑႙႖႗ ၼၼ်ႉ ပေႃႈမႄႈ ဢဝ်ၵႂႃႇဝႆႉတီႈ ႁူင်းႁဵၼ်းၸၼ်ႉသုင် ဝဵင်းမူႇၸႄႈယဝ်ႉ။ ႑႙႖႘ တေႃႇ ႑႙႗႐ တႄႉ သိုပ်ႇၶိုၼ်ႈၸၼ်ႉၵၢင် တမ်ႈတီႈ ႁူင်းႁဵၼ်းၸၼ်ႉၵၢင် တီႈမူႇၸႄႈၼင်ႇၵဝ်ႇ။
ၽွင်းတိုၵ်ႉပဵၼ် လုၵ်ႈႁဵၼ်းၸၼ်ႉၵၢင် ပၢၼ်သၢဝ် သိၵ်ႉႁိၵ်ႉၼုမ်ႇဢွၼ်ႇၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ မၼ်းၼၢင်း တိုၼ်းမီးဝႆႉ ၸိူဝ်ႉၽၼ်းပၢႆးမွၼ်းသေ ဢမ်ႇၵႃး သမ်ႉမီးပႃး ၸႂ်ႈႁတ်းႁၢၼ် မီးပႃးၸႂ်ငၢၼ်လႄႈ ၸင်ႇၽိုၵ်း လဵတ်းတိင်ႇသေ ၽိုၵ်းႁွင်ႉၵႂၢမ်းယူႇယဝ်ႉ။ ထိုင်မႃး ႑႙႖႘ တမ်ႈတီႈ ပွႆးသၢဝ်းသၢမ် (ပွႆးဢၼ်ၼႆႉ တႄႇ ႁဵတ်း ဝၼ်းလိူၼ်ပႅတ်ႇလွင်ႈပႅတ်ႇၶမ်ႈယဝ်ႉ။ လွင်ႈ ၼပ်ႉဢၢၼ်ႇ လိူၼ်မႂ်ႇလိူၼ်လွင်ႈၼၼ်ႉ ပီႈၼွင်ႉတႆး ၵမ်ႈၽွင်ႈ ဢမ်ႇၶႂ်ႈဢၢၼ်ႇလိူၼ်လွင်ႈလႄႈ ဝၼ်းလိူၼ်လွင်ႈၶမ်ႈၼိုင်ႈၼၼ်ႉ ၼပ်ႉဢၢၼ်ဝႃႈ လိူၼ်မႂ်ႇ ႑႖ ၶမ်ႈၼႆၵႂႃႇယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼၼ် လိူၼ်လွင်ႈ ႘ ၶမ်ႈၼၼ်ႉ သမ်ႉၺႃး ႒႓ လႄႈ ပွႆးၼၼ်ႉၵေႃႈ ၸင်ႇႁိၵ်ႈၸိုဝ်ႈဝႃႈ ̒̒ပွႆးသၢဝ်းသၢမ်̒̒ယဝ်ႉ) ဝဵင်း ၼမ်ႉၶမ်းၼၼ်ႉ မၼ်းၼၢင်း တႄႇၵႂႃႇၶိုၼ်ႈႁွင်ႉၽဵင်း ၵႂၢမ်း ̒̒ၼူၵ်ႉဢွၼ်ႇ ဢၼ်ၶႂ်ႈမိၼ်ပူၼ်ႉလွႆမိူင်းတႆး̒̒ ဢၼ်ၸၢႆးမၢဝ်းၶမ်း တႅမ်ႈဝႆႉၼၼ်ႉ ဢွၼ်တၢင်းပိူၼ်ႈ ယဝ်ႉ။ ၽွင်းၼၼ်ႉ ဢႃႇယုမၼ်းၼၢင်းတိုၵ်ႉလႆႈ ႑႒ ၶူပ်ႇၵူၺ်း။ ၵူၼ်းမိူင်းၼမ်ႉၶမ်းၶဝ် ဢွၼ်ၵၼ်ဢၢမ်း သဵင်ဝၢၼ်ဢွၼ်ႇမၼ်းၼၢင်း ဢွၼ်ၵၼ်ဢၢမ်းတၢင်း ၵတ်ႉၶႅၼ်ႇမၼ်းၼၢင်းတႄႉတႄႉသေ ၵမ်းၵမ်းလႆႈ ၶိုၼ်ႈႁွင်ႉၼပႄရိသတ်ႈယူႇယဝ်ႉ။ ၶဵင်ႇႁွင်ႉၵႂၢမ်းဢၼ် ဝႃႈၼၼ်ႉ မိူဝ်ႈပႆႇယၢမ်ႈၶိုၼ်ႈတႄႉ ၶႂ်ႈၵူဝ်ဝႆႉသေတ ပေႃးယၢမ်ႈယဝ်ႉတႄႉ ပေႃးဢမ်ႇလႆႈၶိုၼ်ႈၼႆ ၼႂ်းၸႂ် တိုၼ်းပဝ်ႇပိဝ်ႇဝႆႉယူႇသေလွင်ႈလွင်ႈယဝ်ႉ။
႑႙႗႑ တေႃႇ ႑႙႗႒ သိုပ်ႇၶိုၼ်ႈႁူင်းႁဵၼ်းၸၼ်ႉ သုင် တီႈဝဵင်းမူႇၸႄႈသေ လတ်းၶၢမ်ႈၸၢတ်ႈပၢၼ် လုၵ်ႈႁဵၼ်းမႃးယူႇ။ ထိုင်မႃး ႑႙႗႒/႗႓ ၼၼ်ႉတႄႉ လႆႈၵႂႃႇသိုပ်ႇၶိုၼ်ႈ ႁူင်းႁဵၼ်းၸၼ်ႉသုင် တီႈဝဵင်းတူၼ်ႈ တီးယဝ်ႉ။ လႆႈၶိုၼ်းၵႂႃႇၺႃး ၸၢႆးသၢႆမၢဝ်းတီႈတူၼ်ႈတီး သေ ၽွင်းၼၼ်ႉ ၸၢႆးသၢႆမၢဝ်းသမ်ႉပေႃးမီးတူဝ်ထူပ်း လွင်ႈဢတ်းသဵင်ၵႂၢမ်းၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉလႄႈ မိူဝ်ႈ (႒႑. ႑႐. ႑႙႗႓)ၼၼ်ႉ ၸၢႆးသၢႆမၢဝ်း ၸင်ႇဢွၼ်မၼ်း ၼၢင်းၵႂႃႇ ဢတ်းသဵင်ၵႂၢမ်းတႆး တမ်ႈတီႈ ႁူင်းပွႆႇသဵင် ၽၢႆႇတႆး ဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈယဝ်ႉ။ ၽွင်းၼၼ်ႉ လႆႈၵႂႃႇ ဢတ်းၵႂၢမ်း ̒̒လိူင်ႈမိူင်းၶူင်းၵၢင် လႄႈ ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းတႆး ယႃႇပၼ်ႁၢႆ̒̒ၼၼ်ႉသေ ၽွင်းမိူဝ်ႈၼၼ်ႉ ၵႆႉၵႆႉလႆႈ ငိၼ်း တမ်ႈတီႈ ႁူင်းပွႆႇသဵင်တႆး ဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈ ၵႆႉၵႆႉ ပွႆႇမႃးၼႂ်းဢွမ်လူမ်း ၸိူဝ်းမိုတ်ႈၵႂၢမ်းပၢၼ်မႂ်ႇ ဢွၼ်ၵၼ် ၸူမ်းထွမ်ႇတႄႉတႄႉယဝ်ႉ။ ၽဵင်းၵႂၢမ်း ̒̒ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းတႆး ယႃႇပၼ်ႁၢႆ̒̒ၼၼ်ႉ လႆႈဝႃႈပဵၼ်မႃး ၽဵင်းၵႂၢမ်းၸိုဝ်ႈ သဵင်ယႂ်ႇ ဢၼ်မၢဝ်ႇသၢဝ်ႁွင်ႉၵူပ်းၵၼ်သေဢမ်ႇၵႃး ဢဝ်ႁဵတ်းပဵၼ် ၽဵင်းၵႃႈၵူပ်ႉၵၼ်လူးၵွၼ်ႇ။
ၽွင်းမိူဝ်ႈၼၼ်ႉ တေလႆႈဝႃႈ သဵင်ၽဵင်းၵႂၢမ်း ၼၢင်းၼုမ်ႇမၢဝ်းၼႆႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၸၼ်လႆႈလီ ၵွၼ်ႈ လီ မေႃဢူၺ်ႉလႆႈလီလႄႈ ၵႂႃႇၽိုတ်ႉဢဝ်တီႈယူႇ ၼၢင်းမေႇတိၼ်းယီႇ (ပဵၼ်ၽူႈႁွင်ႉၵႂၢမ်းပၢၼ်မႂ်ႇ ႁူဝ် ႁႅၵ်ႈၵေႃႉၼိုင်ႈ) ဢၼ်ပွႆႇသဵင်မၼ်းမႃး ၼႂ်းဢွမ်လူမ်း တႃႈၵုင်ႈၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။ ၵမ်ႈၽွင်ႈယင်းယွင်ႈဝႃႈ ̒̒သဵင်ယိုတ်ႈသဵင်ယၢဝ်း ၼၢင်းၼုမ်ႇမၢဝ်း̒̒ၼႆယူႇ။
ထိုင်မႃး ႑႙႗႔ တေႃႇထိုင် ႑႙႗႖ ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၼၢင်းၼုမ်ႇမၢဝ်း လႆႈႁူမ်ႈၵၼ်တင်း ၸၢႆးထုၼ်းယဵၼ်ႇ (လႃႈသဵဝ်ႈ)၊ ၸၢႆးတွင်းတိၼ်ႇ (မိူင်းပွၼ်)၊ ၸၢႆးမူၺ် ၶိူဝ်း(လႃႈသဵဝ်ႈ)ၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉသေ လႆႈၵႂႃႇဢတ်းသဵင် ၸတူႇတီႇယူဝ်ႇသေ ပွႆႇသဵင်ၵႂၢမ်းမႃး တမ်ႈတီႈ ႁူင်း ပွႆႇသဵင်ၽၢႆႇတႆး တီႈတႃႈၵုင်ႈယူႇယဝ်ႉ။ ႁဵတ်းၼၼ်သေ သဵင်ၼၢင်းၼုမ်ႇမၢဝ်းၼႆႉ ပရိသတ်ႈတင်းၼမ်ၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်မိုတ်ႈႁူမႃးယူႇတႄႉတႄႉ။ တေလႆႈဝႃႈ မၼ်း ၼၢင်းၼႆႉ ပဵၼ်ၼၢင်းယိင်းၸုပ်ႈႁူဝ်ႁႅၵ်ႈ လွင်ႈဢတ်း သဵင် ၼႂ်းႁူင်းပွႆႇသဵင်၊ ၼႂ်းႁွင်ႈၵၢၼ်ၸတူႇတီႇယူဝ်ႇၼႆ ယူႇ။ ၵၢပ်ႈပၢၼ်ၼၼ်ႉ တိုၵ်ႉပဵၼ်ၵၢပ်ႈပၢၼ် လွင်ႈ ႁွင်ႉၵႂၢမ်းၼိူဝ်ၶဵင်ႇ တိုၵ်ႉႁိူင်းလႄႈ မၼ်းၼၢင်းၵေႃႈ ၵႆႉလႆႈၵႂႃႇႁွင်ႉၵႂၢမ်းၼိူဝ်ၶဵင်ႇတင်းၼမ်ယူႇ။
nan nummao 02
ၵူၼ်းႁဝ်းၼႆႉ ႁဵတ်းသင်သေဢမ်ႇဝႃႈ တေႃႈတေ လႆႈမီးတီႈပိုင်ဢိင်ၵွၼ်ႇ ၸင်ႇတေၶိုၼ်ႈယႂ်ႇၽႂ်းၶၼ် ယဝ်ႉ။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ တေလႆႈမီး ၽူႈၸုင်ၸၼ် ၼႄႉၼၢမ်းပၼ်ၵွၼ်ႇ ၸင်ႇတေၸၢင်ႈႁၼ်သဵၼ်ႈ တၢင်းသိုဝ်ႈ သဵၼ်ႈတၢင်းၸိုဝ်ႈၸႂ်ႈယဝ်ႉ။ ၼၢင်းၼုမ်ႇ မၢဝ်းၼႆႉတႄႉ ၵေႃႉၸုင်ၸၼ် ၵေႃႉပၼ်ႁႅင်းမၼ်း ႁႂ်ႈမၼ်းၼၢင်း ပေႃးၽႅဝ်မႃး ၼိူဝ်သဵၼ်ႈတၢင်းပၢႆးမွၼ်း ၼႆႉတႄႉ ပဵၼ်ၸၢႆးသၢႆလၢဝ်၊ ၸၢႆးဢၢႆႈဢေး(မူႇၸေႈ)၊ ၸၢႆးမၢဝ်းၶမ်း၊ ၸၢႆးထီးသႅင်၊ ၸၢႆးၶမ်းတီ၊ ၸၢႆးတုမ်ႇၶမ်း၊ ၸၢႆးၶုၼ်သိုၵ်း၊ ၸၢႆးလၢဝ်သႂ်၊ ၸၢႆးသၢႆမၢဝ်း၊ ၸၢႆးလဵၵ်ႉ မိူင်းပၼ်ႇ၊ ၸၢႆးပၢၼ်းသႅင်ၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။
ၽူႈႁွင်ႉၵႂၢမ်းၼႆႉ ပေႃးဝႃႈ ၶႅပ်းၶဝ်ဢွၵ်ႇမႃး ၶႅပ်း ၼိုင်ႈယဝ်ႉၼႆ ဢမ်ႇလႆႈၵိၼ်သင်ၵေႃႈယဝ်ႉ ၸႂ်ပီႇတိ ဢွၼ်ႇၼၼ်ႉတႄႉ တိုၼ်းဢိမ်ႇတၢင်ၶဝ်ႈဝႆႉၵေႃႈမီးမီး။ တႃႇတေဢမ်ႇႁဵတ်းဢွွၵ်ႇထႅင်ႈ ၶႅပ်းၵႂၢမ်းမႂ်ႇၼၼ်ႉၵေႃႈ တေႃႈဢမ်ႇသီးလႆႈ။ ၵၢင်ၸႂ်ၶဝ်ၼၼ်ႉ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈပရိသတ်ႈ ၶဝ် မူၼ်ႈၸႂ်ႁၢၼ်ႉၸႂ်လႄႈ ၸင်ႇလႆႈၶပ်းၶိုင်ဢွၵ်ႇမႃး ၸွမ်းလူၺ်ႈ ဝႃႇသၼႃႇမီးၼၼ်ႉၶိူဝ်းၶိူဝ်းယႂ်းယႂ်းယူႇ ယဝ်ႉ။ ထိုင်မႃး ႑႙႗႙ ၸုမ်းႁႆႇတိုင်ႈ High Hope ၶပ်ႉၶိုင်သေ ၼၢင်းၼုမ်ႇမၢဝ်းၶဝ် ၸင်ႇႁွင်ႉ ဢွၵ်ႇမႃး ၶႅပ်းၵႂၢမ်း ̒̒ငိုၼ်းႁွမ်̒̒ယဝ်ႉ။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ ၸုမ်းတႆးၼုမ်ႇ ၵဵင်းတုင် ၶိုၼ်းၶပ်းၶိုင်ဢွၵ်ႇပၼ် ̒̒လႆႈယူႇၵူၺ်း̒̒ၼႆသေ ၵႂႃႇဢတ်းသဵင် တမ်ႈတီႈ တႃႈ ၵုင်ႈယဝ်ႉ။ ၽွင်းမိူဝ်ႈၼၼ်ႉ ပေႃးဝႃႈ လႆႈၵႂႃႇဢတ်းသဵင် တီႈတႃႈၵုင်ႈၼႆ တိုၼ်းမၵ်းမၼ်ႈဝႃႈ ပဵၼ်ၶႅပ်းၵႂၢမ်း ၸၼ်ႉသုင်ၼႆယူႇ။
 |
| ၼၢင်းၼုမ်ႇမၢဝ်း |
ထိုင်မႃး ႑႙႘႑ ၽွင်းဢႃႇယုမၼ်းၼၢင်း လႆႈမႃး ႒႕ ၼၼ်ႉ ၸင်ႇတႄႇၼႃႈႁိူၼ်းၵိုၵ်း ၸၢႆးၵၢပ်ႇသႅင် ဢၼ်ပဵၼ်ၽူႈတႅမ်ႈၵႂၢမ်း ၽူႈႁွင်ႉၵႂၢမ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တင်းၸၢႆးၵပ်ႇသႅင်တႄႇၼႃႈႁိူၼ်းႁူမ်ႈၵၼ် မီးမႃးလုၵ်ႈ ၸၢႆးသႅင်ၸႅတ်ႈလႄႈ ၸၢႆးဢွၼ်ႇႁၢၼ်သိုၵ်းယဝ်ႉ။
ဝႃႇသၼႃႇဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ ဢမ်ႇယႃလႆႈၼႆလႄႈ ၸွမ်းၼင်ႇၸိူဝ်ႉပၢႆးမွၼ်းဢၼ်မီးဝႆႉၼၼ်ႉ ပေႃးထိုင် ၶိင်ႇၶၢဝ်းမၼ်းမႃးၼႆ မၼ်းတိုၼ်းယိုၼ်းဢွၵ်ႇတူၼ်ႈ မႃးယူႇ။ ႁဵတ်းၼႆသေ ၽွင်းပိူၼ်ႈလႄႉၵၼ်ႁဵတ်းဢွၵ်ႇ ၶႅပ်းဝီႇတီႇယူဝ်ႇၼၼ်ႉၵေႃႈ မိူဝ်ႈ ႑႙႘႕ ၼၼ်ႉ ၼၢင်းၼုမ်ႇမၢဝ်းၵေႃႈ ၶတ်းၸႂ်ႁဵတ်းဢွၵ်ႇမႃး ၶႅပ်းၸိူင်း ̒̒ယၢၼ်တူဝ်ဢမ်ႇယၢၼ်ၸႂ်̒̒ၶႅပ်းၼိုင်ႈၼင်ႇၵဝ်ႇ။
ပီ ႑႙႘႖ တႄႉ လႆႈဢတ်းသဵင်ၸွမ်း ၸၢႆးထီး သႅင်လႄႈ ၸၢႆးၵၢပ်ႇသႅင် ဢၼ်ၸိုဝ်ႈၶႅပ်းၵႂၢမ်းႁွင်ႉဝႃႈ ̒̒ၵေႃႉၸမ်ၸႂ်̒̒ၼၼ်ႉၶႅပ်းၼိုင်ႈယဝ်ႉ။
ထုင်းၵႂၢမ်းတႆးႁဝ်းဝႃႈ ̒̒ပႆဢမ်ႇထုၵ်ႇၼိုင်ႈတိၼ် ၵိၼ်ဢမ်ႇထုၵ်ႇၼိုင်ႈဢူမ်̒̒ၼႆၼၼ်ႉ ထိုင်မႃး ႑႙႙႑ ၼၢင်းၼုမ်ႇမၢဝ်း လႆႈၵႂႃႇႁွင်ႉၵႂၢမ်းတီႈႁူဝ်မိူင်း မိူင်းမႂ်ႇ ၽွင်းသိုၵ်းဢႅမ်ႇထီႇဢေႇတိုၵ်ႉႁိူင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ထိုင် မိူဝ်ႈပွၵ်ႈမႃး (႖ႉ႑ႉ႑႙႙႓)ၼၼ်ႉ မၼ်းၼၢင်းလႆႈၶၢမ်ႇတၢင်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈတိၺွပ်း တီႈဝဵင်းလိူဝ်ႇယူႇယဝ်ႉ။ ထုင်းမိူင်းၵူၼ်း ၼႆႉတႄႉ မၢင်ပွၵ်ႈပၢႆႈမီ သမ်ႉၸၢင်ႈၵႂႃႇ ၺႃးသိူဝ်ၵေႃႈ ၸၢင်ႈပဵၼ်ယူႇ။ ပွၵ်ႈၼၼ်ႉ ၼၢင်းၼုမ်ႇ မၢဝ်းလႆႈၵႂႃႇ တူၵ်းၵိၼ်းငိၼ်းၽၢၼ် ၶၢၼ်ၸႂ်သေ လႆႈ ယူႇၼႂ်းႁွင်ႈလပ်းသိုင်ႇ ႔႒ ဝၼ်း တီႈၶွၵ်ႈလူင်ဝၢင်း ႁေႃၶမ်း ဝဵင်းလိူဝ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လုၵ်ႉၼႂ်းႁၢႆႉသေ သင်ဝႃႈမေႃပၢႆႉဢဝ်ဢၼ်လီၼႆ တိုၼ်းဢမ်ႇသုမ်းၼင်ႇ ၵဝ်ႇ။ ၵွပ်ႈၼၼ် ̒̒ၶွၵ်ႈ̒̒ၼၼ်ႉ ၵမ်ႈၽွင်ႈယင်းယွင်ႈ ယေႃးဝႃႈ ပဵၼ်̒̒ၸၼ်ႉၸွမ်ၽဝမိူင်းၵူၼ်း̒̒ၼႆလူး ၵွၼ်ႇ။
ဝၢႆးဢွၵ်ႇၶွၵ်ႈလူင် ဝဵင်းလိူဝ်ႇမႃးယဝ်ႉ လိူဝ်သေ ၼၼ်ႉ မိူဝ်ႈ ႗ႉ႙ႉ႑႙႙႔ ၵေႃႈ တေႃႈလႆႈ ၶဝ်ႈၶွၵ်ႈ ဝဵင်းမူႇၸေႈ ဝၼ်းၼိုင်ႈသေ လႆႈသိုပ်ႇပႂ်ႉလူတူၺ်းဝႆႉ တႃႇသေႇ တေႃႇပေႃးထိုင် ႑႙႙႖ တေႃႇဢႅမ်ႇထီႇဢေႇ ပေႃးဝၢင်းၶိူင်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၽဝၵူၼ်းႁဝ်းၼႆႉ မၢင်ပွၵ်ႈၵေႃႈ လႆႈၽႃႇတတ်းလတ်းၶၢမ်ႈၼမ်ႉ၊ မၢင်ပွၵ်ႈ သမ်ႉ လႆႈၽႃႇတတ်းလတ်းၵႄႈ ၽႆးယူႇၵူႈၵေႃႉ။ ၵေႃႉဢၼ်ထၢတ်ႈၸႂ် ဢမ်ႇၶေျႃႉၼၼ်ႉတႄႉ တိုၼ်းတေ သိုပ်ႇယုမ်ႉ သိုပ်ႇပႆၼိူဝ်သဵၼ်ႈတၢင်းမၼ်းယူႇ။
ထိုင်မႃး ႑႙႙႖ တေႃႇ ႒႐႐႖ ၼၼ်ႉ ၸွမ်း ၼင်ႇဝႃႇသၼႃႇမီးဝႆႉၼၼ်ႉ ၼၢင်းၼုမ်ႇမၢဝ်း သိုပ်ႇ ႁွင်ႉၵႂၢမ်းၵႂႃႇယူႇတိၵ်းꧦ။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ လွင်ႈတႅမ်ႈ ၵႂၢမ်းၵေႃႈ ပဵၼ်တႅမ်ႈမႃးသေ သိုပ်ႇၸွႆႈထႅမ်တူင်ႉၼိုင် ၸွမ်း ၵၢၼ်ပၢႆးမွၼ်း ဢမ်ႇဝႆဢမ်ႇၶွၼ်းယူႇ။ ၵႂႃႇႁွင်ႉ ၵႂၢမ်းလဝ်ႇမူၼ်ႈတူၼ်ႈၸႂ်ပၼ် ပီႈၼွင်ႉတႆးၵူႈမိူင်းမိူင်း သေဢမ်ႇၵႃး တမ်ႈတီႈ ၼႂ်းမိူင်းထႆးၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈ တေႃႈလႆႈၵႂႃႇႁွင်ႉၵႂၢမ်းမႃးယဝ်ႉ။
ၶႅပ်းၵႂၢမ်းၸိူဝ်းပဵၼ်-
̒̒ၵဝ်ၽၼ်ႁၼ်မိူင်းၼိုင်ႈ̒̒
̒̒မွင်းၵေႃႉၼိုင်ႈ မႃးၵေႃႉၼိုင်ႈ̒̒
̒̒သဵၼ်ႈတၢင်းမႂ်ႇ̒̒ ij ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁူမ်ႈႁွမ်းၸွမ်း ၽူႈႁွင်ႉၵႂၢမ်းတၢင်ႇၵေႃႉသေ ၸွႆႈထႅမ်ႁွင်ႉၵႂၢမ်းမႃးယူႇ။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ ၶိုၼ်းၵဵပ်းႁွင်ႉၵႂၢမ်းၵဝ်ႇၸိူဝ်းပဵၼ်-
̒̒ၵႂၢမ်းဢူၵ်းၼႂ်းၸႂ် ၸၢႆးလၢဝ်သႂ်̒̒
̒̒ၵႂၢမ်းမွၼ်းၸႂ် ၸၢႆးၶမ်းဢွၼ်ႇ̒̒
̒̒ၵႂၢမ်းပႅင်းၸႂ် ၸၢႆးလၢဝ်ပိူင်း̒̒ၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။
ၶႅပ်းၵႂၢမ်းဢၼ်မၼ်းၼၢင်း ႁွင်ႉမေႃဢွၵ်ႇမႃး ၼၼ်ႉ တေဢမ်ႇယွမ်း ႑႕ ၶႅပ်း။
ၼၢင်းၼုမ်ႇမၢဝ်းၼႆႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ဢဝ်ဝႃႇသၼႃႇ သိူဝ်ႇတၢင်း တမ်းဝၢင်းတိၼ်ပႆ ၼိူဝ်သဵၼ်ႈသၢႆတၢင်း ပၢႆးမွၼ်းမႃး ပီယၢဝ်းၶၢဝ်းႁိုင်သေ ပဵၼ်ၵေႃႉၼသႄဵၼ်ႈတၢင်း ပုၼ်ႈတႃႇ ၼၢင်းယိင်းတႆးတင်းၼမ် ႁႂ်ႈပေႃး မေႃႁွင်ႉၽဵင်းၵႂၢမ်းမႃး၊ ပဵၼ်ၼၢင်းယိင်းဢၼ်ႁၵ်ႉပႅင်း ၽိင်ႈထုင်းၵေႃႉၼိုင်ႈ၊ ထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇတၢၼ်ႇလႂ် ၼမ်ႉၸႂ်ပၢႆးမွၼ်း တိုၼ်းဢမ်ႇယွမ်းသေဢိတ်း သိုပ်ႇ ၶႅင်တူဝ်ၶႅင်ၸႂ် ႁွင်ႉၵႂၢမ်းလဝ်ႇမူၼ်ႈတူၼ်ႈၸႂ်ပၼ် ပီႈ ၼွင်ႉတႆး ၵူႈတီႈတီႈ ၵူႈမိူင်းမိူင်းလႄႈ ငဝ်ႈငုၼ်းမုၵ်ႉ ၸုမ်းလူင် သင်ႇၶႃႇၸိုင်ႈတႆး ၸင်ႇၼွပ်ႇယိုၼ်ႈပၼ် ၶႅပ်းၵႅဝ်ႈၸဝ်ႈပၢႆးမွၼ်းတႆး (ၽူႈႁွင်ႉၵႂၢမ်း) မိူဝ်ႈပီၵေႃး ၸႃႇ ႑႓႗႐ တဵမ် လိူၼ်ႁူၵ်းမႂ်ႇ ႑႓ ၶမ်ႈ (႑႗ႉ႕ႉ႐႘) တမ်ႈတီႈ ပွႆးပီၵွၼ်းၶမ်း ပရိယတ်ႉတိသတ်ႉထမ်ႇမ ပႃႇလၵႅၼ်ႇၸဝ်ႈၸိုင်ႈတႆး ဝဵင်းပၢင်လူင်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
တမ်ႈတီ ပၢင်ၵႅဝ်ႈၼၼ်ႉ တူဝ်ၼၢင်းၼုမ်ႇမၢဝ်း ၸူမ်းသိူဝ်း ၶိုၼ်ႈႁပ်ႉဢဝ် ၶႅပ်းၵႅဝ်ႈၸဝ်ႈပၢႆးမွၼ်းတႆး သေ မွၵ်ႇလၢတ်ႈၶေႃႈၵႂၢမ်း ၸူမ်းသိူဝ်းၶွပ်ႈၸႂ်ၵႂႃႇယူႇယဝ်ႉ။ တမ်ႈတီႈ ပွႆးပီၵွၼ်းၶမ်း ဝဵင်းပၢင်လူင်ၼၼ်ႉ လႆႈႁၼ် ၼၢင်းၼုမ်ႇမၢဝ်း ဢဝ်သဵင်ဝၢၼ်မၼ်း ဢၼ်ပူၼ်ႉမႃး သၢဝ်းပီလိူဝ်ၼၼ်ႉ ၶိုၼ်းႁွင်ႉၼပႄီႈၼွင်ႉ ၸိူဝ်းမႃးပွႆးလႆႈထွမ်ႇသေ ပေႃးငိၼ်းၵေျႃႇမူၼ်ႈသိူဝ်းၸႂ် ၵႂႃႇတႄႉတႄႉယူႇယဝ်ႉ။
ယၢမ်းလဵဝ် မၼ်းၼၢင်း ယူႇသဝ်းဝႆႉတမ်ႈတီႈ ႁိူၼ်းမူႇၸေႈ ပွၵ်ႉၸၢၼ်းသေ သိုပ်ႇၸွႆႈထႅမ်တူင်ႉၼိုင် ၸွမ်း ၵၢၼ်ပၢႆးမွၼ်း ၵႃႈၼင်ႇပွင်ပဵၼ်လႆႈၼၼ်ႉယူႇ။
ႁႂ်ႈၼၢင်းၼုမ်ႇမၢဝ်းႁဝ်းၶဝ် ယူႇလီၵိၼ်ဝၢၼ် သိုပ်ႇႁဵတ်းလႆႈ ၵၢၼ်ပၢႆးမွၼ်းထႅင်ႈတင်ႈၼမ်သေၵမ်း။
ၼပ်ႉယမ်ယႂ်ႇၼမ်သေ
ႁႅင်းသိူဝ်ၶႅင် (တၢင်ႉယၢၼ်း)
 |
| ၼၢင်းၼုမ်ႇမၢဝ်း လႄႈၽူႈႁွင်ႉၵႂၢမ်း ၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇ ၼႂ်းတႆးလၢႆꧦၸဝ်ႈ |
ယိၼ်းၸူမ်းၶွပ်ႈၸႂ်ထိုင် ႁႅင်းသိူဝ်ၶႅင်(တၢင်ႉယၢၼ်း)တႄႉတႄႉၶႃႈ ဢၼ်တႅမ်ႈပိုၼ်း ၽူႈၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇ ၵိုၵ်းပိုၼ်းတႆးႁဝ်းဝႆႉ ယၢမ်းၼႆႉႁဝ်းထုၵ်ႇလီဢွၼ်ၵၼ်ၶတ်းၸႂ်တႅမ်ႈပိုၼ်း ၶူၼ်ႉၶိုၼ်းတီႈလီဝူႉႁၼ် ဢၼ်တႆးႁဝ်းမီး ဝႆႉၼမ်လၢႆႊၼၼ်ႉယူႇ။
တီႈမႃး-www.shanviews.com
တီႈမႃး-www.shanviews.com
29/September/2014
