ပိုၼ်းဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ

မႂ်ႇသုင်ၶႃႈ  မိူဝ်ႈၼႆႉၶႃႈႁဝ်းလႆႈၶဝ်ႈလူမႅၼ်ၼႂ်းဝဵပ်ႉသႆႉၸဝ်ႈသြႃႇသုၶမ်း ႁဝ်းသေ လႆႈႁၼ်မႅၼ်ႈပိုၼ်းဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈမႃးၶႃႈလႄႈ ပေႃးလူသုတ်းယဝ်ႉပဵၼ်ဢၼ်ယိၼ်းၸူမ်းႁၢၼ်ႉၸႂ်ထိုင် ၽူႈတႅမ်ႈပိုၼ်း လႄႈၽူႈသိုပ်ႇပိုၼ်ၽႄႈ တႄႉꧦဝႃႈꧦၶႃႈယဝ်ႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၼၼ်ႉၶႃႈႁဝ်းလႆႈႁူႉယဝ်ႉ သမ်ႉမီးၸႂ်ၶႂ်ႈသိုပ်ႇပိုၼ်ၽႄႈႁႂ်ႈပီႈၼွင်ႉ လႄႈ ဢူၺ်းၵေႃႉၶဝ်ၸိူဝ်းပႆႇလႆႈလူမႅၼ်ႈၼၼ်ႉ လႆႈႁပ်ႉႁူႉၵၼ်လႄႈယၢမ်းလဵဝ် ယူႇတီႈတူဝ်ၵဝ်ၶႃႈသေ ၶႂ်ႈယွၼ်းတၢင်းၶႂၢင်ႉ သိုပ်ႇပိုၼ်ၽႄႈၶေႃႈမုၼ်းၼႆႉပၼ်ပီႈၼွင်ႉတႆးႁဝ်းၶဝ်ၶႃႈဢေႃႈ။

ပိုၼ်းဝၼ်းလင် သဝ်းထင်မီးမႃး

ပၢၼ်မိုၼ်ႉသိုၼ်းၵွၼ်ႇ ႁိုင်လွၼ်ႇပူၼ်ႉမႃး မိူဝ်ႈၵူႈ ပွၵ်ႈပွၵ်ႈၼၼ်ႉ တီႈႁိမ်းမိူင်းတဵမ်(မိူဝ်ႈလဵဝ်မီႈၽၢႆႇဢွၵ်ႇ လႃႈသဵဝ်ႈ)ၼႆႉ ပဵၼ်̒̒မိူင်းၸွၵ်ႉ̒̒ဝႃႈၼႆ၊ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈ ပဵၼ် ဝဵင်းလႄႈ ၸင်ႇႁွင်ႇဝႃႈ̒̒ဝဵင်းၸွၵ်ႉ̒̒ ၵေႃႈဝႃႈယဝ်ႉ။ ဝဵင်း ၸွၵ်ႉၼႆႉ မီးတီႈ ဝၢၼ်ႈၵဝ်ႇၵုၼ်ႁီႈ မိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈတၢင်းၶဝ်ႈၵႂႃႇၸူးမၼ်း ၶၢမ်ႈၼမ်ႉၶၢမ်ႈတႃႈၶၢမ်ႈၼႃး ၵႂႃႇမႃးပႆယၢပ်ႇလႄႈ တီႈဝဵင်းၼၼ်ႉမီးၶုၼ်ပႃးၼိုင်ႈ၊ မၼ်း ၸဝ်ႈ ၸင်ႇၶၢႆႉဢွၵ်ႇမႃး တႄႇတင်ႈ ႁၢင်ႈႁေႃမၼ်း တီႈဝူင်ႈ ၵၢင်̒̒ၼွင်သႅဝ်ႇလႄႈၼွင်လူင်̒̒ ဢၼ်မီး ပႃႈဝၼ်းတူၵ်း ̒̒ၼွင်မူဝ်̒̒ မိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉၼႆယဝ်ႉ။

ၶုၼ်ပႃးၼႆႉ မီးလုၵ်ႈယိင်းသၢမ်ၼၢင်း မၼ်းဝူၼ်ႉ ဝႃႈ~ ၼင်ႇႁိုဝ်လုၵ်ႈယိင်းမၼ်း သမ်ႉပေႃး တေဢမ်ႇလႆႈၵႂႃႇ ဢၢပ်ႇၼမ်ႉယၢဝ် ဢဵၼ်ႈၼမ်ႉလူင်ၼၼ်ႉ ၵူဝ်ပဵၼ်ၽေး ၶဵၼ် ဝႃႈၼႆသေလႄႈ ၸင်ႇၸႂ်ႉၽွင်းမိူင်းမၼ်း ၽူႈႁဵတ်း ၵၢၼ်ၶဝ် ၼႂ်းႁေႃၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈၶဝ်ၵႂႃႇႁဵတ်းတီႈလဵၼ်ႈ တီႈဢၢပ်ႇၼမ်ႉ ပုၼ်ႈတႃႇလုၵ်ႈယိင်းမၼ်း သၢမ်ၵေႃႉဝႃႈၼႆ။ ဢမ်ႇပေႃးႁိုင် တီႈဢၼ်ဢမ်ႇပေႃးၸမ်ပေႃးၵႆ ၼွင်ၼမ်ႉဢုၼ်ႇၼၼ်ႉ ၶဝ်ၵေႃႈႁဵတ်းပၼ်ၵမ်းလဵဝ်ယူႇယဝ်ႉ၊ တီႈၼၼ်ႈၵေႃႈ မိူဝ်ႈၼၼ်ႉ တိုၼ်းဢွၵ်ႇၼမ်ႉဢုၼ်ႇယူႇ ၼႆယဝ်ႉ။

လွႆးလွႆးမႃး ထိုင်ၼင်ႇဝၼ်းၼိုင်ႈ ၽွင်းၶဝ်ပီႈၼွင်ႉ သၢမ်ၵေႃႉ ၵႂႃႇဢၢပ်ႇၼမ်ႉၼၼ်ႉ မီးၼၵႃးလူင်တူဝ်ၼိုင်ႈ ၸင်ႇတိၺွပ်းဢဝ် ၼၢင်းၵၢင်ၼၼ်ႉ ဢဝ်ႁၢႆလၢႆၶဝ်ႈၵႂႃႇ ၼႂ်းၼွင်လူင်ၼႆယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼၼ် ၼၢင်းလူင်တင်းၼၢင်း ဢွၼ်ႇ ၶဝ်ၸင်ႇၶိုၼ်းမႃးမွၵ်ႇလၢတ်ႈ တီႈၼႂ်းႁေႃၼင်ႇၼၼ်ႉသေ၊ ဢၼ်ပဵၼ် ၽူႈႁဵတ်းၵၢၼ်ၶဝ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ဢွၼ်ၵႂႃႇသွၵ်ႈတူၺ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇလႆႈသင်၊ လႆႈႁၼ်ႁူးလူမ်ႇ ပိုင်ႈ ၼမ်ႉၶုၼ်ႇၼၼ်ႉၵူၺ်းယဝ်ႉၼႆ မႃးလဝ်ႈလၢတ်ႈ ၼင်ႇၼႆ။ ၶုၼ်လူင်ၼၼ်ႉ ၸင်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ ̒̒ၵူဝ်ပဵၼ် ၽေးမိူဝ်းၼႃႈ ၵူဝ်ၵူၼ်းၶဝ်ႈၵႂႃႇ၊ ၵူၼ်းဢမ်ႇၶဝ်ႈၵေႃႈ ၵူဝ် ဝူဝ်းၵႂၢႆးၶဝ်တူၵ်း̒̒ ဝႃႈၼႆသေလႄႈ ၶဝ်ၸင်ႇဢွၼ်ၵၼ် သၢၼ်ၶႅင်းလဵၵ်း ၵႂႃႇႁူမ်ႇတူမ်းဝႆႉယူႇယဝ်ႉ။

ဝၢႆးသေၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၶုၼ်ၸင်ႇဝႃႈ ̒̒တႃႇလုၵ်ႈယိင်း သွင်ၼၢင်းလႄႈ ၼၢင်းၼႂ်းႁေႃၶဝ်ၼၼ်ႉ ၽူႈႁဵတ်းၵၢၼ် ႁဝ်းၶဝ် ဢွၼ်ၵၼ်ႁဵတ်းပၼ် တီႈလဵၼ်ႈ တီႈဢၢပ်ႈၼမ်ႉ ၽၢႆႇၸၢၼ်းႁေႃ တၢင်းၼွင်ၸၢၼ်းၼၼ်ႉလႄႈ̒̒ ဝႃႈၼႆ ၶဝ်ၵေႃႈ ၸင်ႇႁဵတ်းပၼ်ၶႅမ်ႉလႅပ်ႈလီငၢမ်းယူႇယဝ်ႉ။ ဢမ်ႇ ႁိုင်ထိုင်မႃးၵမ်းၼၼ်ႉ ၸင်ႇမီးၵႃလူင်တူဝ်ၼိုင်ႈ လုၵ်ႉၼႂ်း ႁူၺ်ႈလူင်ၼၼ်ႉဢွၵ်ႇမႃး သမ်ႉမႅၼ်ႈၺႃး ယၢမ်းသွင် ၼၢင်းပီႈၼွင်ႉ ဢၢပ်ႇၼမ်ႉၼုင်ႈၶူဝ်းယဝ်ႉ၊ ဢၢင်ႈဝၢႆႇပွၵ်ႈ ၸူးႁၢင်ႈႁေႃဝႃႈၼႆ၊ ၵႃၼၼ်ႉၵေႃႈ ၸင်ႇမႃး သႅဝ်ႈဢဝ်သွင် ပီႈၼွင်ႉသေလႄႈ လူင်းမႃးၸွမ်းၵေးၼမ်ႉယၢဝ်၊ (တီႈၼႆႉ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၵႃလူင်ၼၼ်ႉ မႃးသႅဝ်ႈဢဝ် သွင်ၵေႃႉပီႈၼွင်ႉ ၼၼ်ႉလႄႈ ၼွင်လူင်ၼၼ်ႉ ၸပ်းၸိုဝ်ႈဝႆႉ ̒̒ၼွင်သႅဝ်ႈ̒̒ ၼႆသေ မိူဝ်ႈလဵဝ်ၶဝ် ႁွင်ႉ̒̒ၼွင်သႅဝ်ႇ̒̒ၼႆယဝ်ႉ။ ၵႃၼၼ်ႉ လူင်းမႃးတိၵ်းꧦ မႃးၽႅဝ်ၵႃႈတီႈ လွႆမူဢိူၵ်ႇ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ သေ ၸင်ႇငႅၵ်းၶဝ်ႈဝွင်ႇလွႆၼၼ်ႉၵႂႃႇ၊ မႃးပွၵ်ႈသႂ်ႇ ဝၢၼ်ႈဢွၼ်ႇဝၢၼ်ႈၼိုင်ႈ ဝၢၼ်ႈၼၼ်ႉၸင်ႇၸပ်းၸိုဝ်ႈဝႃႈ ̒̒ဝွင်ႇၵၸႆး̒̒ၼႆ ႁိုင်မႃး သမ်ႉဢွၼ်ႁွင်ႉဝႃႈ ̒̒မွင်ႇၵႃၸႆး̒̒ၼႆ တေႃႇထိုင်မိူဝ်ႈလဵဝ်ယဝ်ႉ၊ ဝၢၼ်ႈဝွင်ႇၵႃၸႆး မိူဝ်ႈလဵဝ်ၶဝ် ၶၢႆႉဢွၵ်ႇမႃး ယူႇပႃႈတူၵ်း ၼႃးလႅင်ဝၢၼ်ႈၵဝ်ႇၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။

ၵႃၼၼ်ႉ ၸင်ႇမိၼ်လူင်းမႃးတိၵ်းꧦသေ မႃးၶၢမ်ႈ တီႈ တႃႈႁၢတ်ႇၵႃႇယဝ်ႉ၊ မိူဝ်ႈၼၼ်ႉပိူၼ်ႈ ဢမ်ႇႁွင်ႉဝႃႈႁၢတ်ႇၵႃ၊ တႃႈၼၼ်ႉပိူၼ်ႈႁွင်ႉ̒̒တႃႈႁၢတ်ႇႁႅင်ႈ̒̒ၼႆယဝ်ႉ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈဝႃႈ ၼႂ်းႁိုဝ်ႉၼမ်ႉၼမ် ဢမ်ႇၶၢမ်ႈလႆႈ ပေႃးထိုင်မႃးၶၢဝ်းႁႅင်ႈ ၼမ်ႉယွမ်းၼၼ်ႉ ၸင်ႇၶၢမ်ႈလႆႈလႄႈ ပဵၼ်တႃႈႁၢတ်ႈႁႅင်ႈ၊ ဢၼ်ပဵၼ်ဝၢၼ်ႈႁၢတ်ႇၵႃၼႆႉၵေႃႈ ႁွင်ႉဝႃႈ ̒̒ဝၢၼ်ႈတႃႈ ႁႅင်ႈ̒̒ၼႆၵူၺ်းယဝ်ႉ။

ၵႃၼႆႉ မႃးၶၢမ်ႈတႃႈတီႈၼၼ်ႉလႄႈ ၸပ်းၸိုဝ်ႈဝႃႈ ̒̒တႃႈႁၢတ်ႇၵႃ̒̒ၼႆ ပေႃးပူၼ်ႉမႃးၸွမ်းတၢင်းၼၼ်ႉထႅင်ႈ ၸင်ႇၽႅဝ်မႃး ဝၢၼ်ႈတႃႈႁႅင်ႈၼၼ်ႉသေ ၶဝ်ဢွၼ်ၵၼ်ဝႃႈ ̒̒ၵႃမႃးယဝ်ႉ ၵႃမႃးယဝ်ႉ̒̒ၼႆ ၵမ်ႈၽွင်ႈ သမ်ႉဝႃႈ ̒̒ဢဝ်ၵွင်ႈ ႁၢတ်ႇလႄႈ̒̒ ၵမ်ႈၽွင်ႈသမ်ႉဝႃႈ ̒̒ယႃႇပေႁၢတ်ႇ မၼ်းမီး ၵူၼ်းဢိူဝ်ႈ̒̒ၼႆ၊ ႁွင်ႉၸွမ်းၵႃၵေႃႈႁင်းမၼ်း ႁွင်ႉၸွမ်းဢဝ် ၵွင်ႈႁၢတ်ႇၵေႃႈႁင်းမၼ်းလႄႈ ၸင်ႇၸပ်းၸိုဝ်ႈဝႃႈ ̒̒ဝၢၼ်ႈ ႁၢတ်ႇၵႃ̒̒ၼႆတေႃႇထိုင်မိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉယဝ်ႉ။

ၵႃၼၼ်ႉ သိုပ်ႇၶၢမ်ႈဝၢၼ်ႈၶဝ်မႃးသေ မႃးၽႅဝ် ၸိူဝ်း ̒̒ၵၢတ်ႇယၢဝ်း̒̒မိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ ၵႃၼႆႉၸင်ႇမိၼ် သႅဝ်ႈၵႂႃႇသႅဝ်ႈ မႃး သႅဝ်ႈၵႂႃႇတၢင်းတူၵ်း တၢင်းႁွင်ႇတၢင်းၸၢၼ်းတၢင်းဢွၵ်ႇ ၸင်ႇသႅဝ်ႈၶိုၼ်ႈၸွမ်း ၼမ်ႉၵႂႃႇတၢင်းဢွၵ်ႇသေ ၼၼ်ႉ ၵေႃႈ ၸပ်းၸိုဝ်ႈႁွင်ႉဝႃႈ̒̒ၼမ်ႉသႅဝ်ႈ̒̒ၼႆ ႁိုင်မႃးပဵၼ် ̒̒ၼမ်ႉသဵဝ်ႈ̒̒ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈဝဵင်းၼႆႉ မီးၽၢႆႇတႂ်ႈၼမ်ႉသဵဝ်ႈလႄႈ ၸင်ႇသမ်ႉႁွင်ႉဝႃႈ̒̒လၢႆႇသဵဝ်ႈ̒̒ ပီယၢဝ်းၶၢဝ်းႁိုင်မႃးၸင်ႇ လႅၵ်ႈလၢႆႈဝႃႈ ̒̒လႃႈသဵဝ်ႈ̒̒ၼႆယူႇယဝ်ႉ။

ၵႃလူင်ၼၼ်ႉ မႃးၽႅဝ် တီႈႁိမ်းလွႆတၢင်းဢွၵ်ႇၼၼ်ႉ သေ ၶိုၼ်းငွၵ်းမႃးတၢင်းၸၢၼ်း မႃးၽႅဝ်ၸိူဝ်းလွႆ ဢၼ် ပဵၼ်ၵၢတ်ႇမိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉသေ လိင်ႉၵႂႃႇလိင်ႉမႃး ၵမ်ႈၽွင်ႈ ၸင်ႇမုင်ႈႁၼ်သေ ဢွၼ်ၵၼ်ဝႃႈ ̒̒ယဵဝ်ႈလူင်ဢိူဝ်ႈ ယဵဝ်ႈ ၸွၵ်ႇလူင်ဢိူဝ်ႈ̒̒ဝႃႈၼႆသေ ၸင်ႇၸပ်းၸိုဝ်ႈ ဝႃႈ̒̒လွႆ ယဵဝ်ႈ̒̒ ၼႆ တေႃႇထိုင်ယၢမ်းၼႆႉယူႇယဝ်ႉ။

လုၵ်ႉတီႈၼၼ်ႉသေ ၸင်ႇလူင်းလေႃႈမႃး တီႈထၢင် သၢႆး (ထၢင်သၢႆးၼၼ်ႉမီးပႃႈတႂ်ႈ ၵျွင်းဢထၵ̒႒̒) ၸင်ႇ လေႃႈလူင်းတီႈၼၼ်ႉ ၸင်ႇၸပ်းၸိုဝ်ႈဝႃႈ ̒̒လေႃႈလူင်း̒̒ ၼႆယူႇ။ ၸင်ႇဝႃႈ̒̒လေႃႈလူင်း̒̒ၼႆႉ ပဵၼ်ၵႂၢမ်းဢမင်ႇၵလႃႇ ဢမ်ႇပေႃးလီထွမ်ႇ ̒̒လူင်းလေႃႈ̒̒ ၼႆၵေႃႈဢမ်ႇလီ၊ ၸင်ႇ ဢွၼ်ၵၼ်ႁွင်ႉဝႃႈ ̒̒လူင်လေႃႉ̒̒ႁဵတ်းၼႆမႃးသေ ၵမ်ႈ ၽွင်ႈၸိူဝ်းဢၼ်ႁုပိုၼ်းၼၼ်ႉ ၸွမ်းပိုၼ်းသေလႄႈ ႁဵတ်းမၢၵ်ႇလေႃႉဝႆႉၸွမ်းႁူဝ်ႉႁိူၼ်းၶဝ် မၢင်တီႈ လႆႈႁၼ်ယူႇ တေႃႇထိုင် ယၢမ်းၼႆႉၵေႃႈမီးယဝ်ႉ။ ၵႃၼၼ်ႉလူင်းလေႃႈ မႃးတီႈၼၼ်ႉသေယဝ်ႉ လူင်းၸွမ်းတၢင်းလေႃႉမႃး မိူဝ်ႈ ၼၼ်ႉပႆႇမီးတၢင်းၵႃး မီးတၢင်းလေႃႉၵူၺ်း၊ ပေႃးပူၼ်ႉ ၼၼ်ႉမႃးထႅင်ႈ ပဵၼ်လူင်ပႃႇမႆႉဢိတ်းꧦဢွတ်းꧦသေ မိူဝ်ႈ ၼၼ်ႉ မီးၵျွင်းၸဝ်ႈရသေႉၼႆယဝ်ႉ။ လုၵ်ႉတီႈၼၼ်ႉ သေ တတ်းꧦလတ်းၵႂႃႇၸူး ပေႃးဢဝ်မိူဝ်ႈလဵဝ်ဝႃႈတႄႉ ၵႂႃႇ ၽၢႆႇဢွၵ်ႇ ဝၢင်းႁိူဝ်းမိၼ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ၊ မိၼ်တတ်းလတ်းꧦ လူင်ၵႂႃႇ ၸင်ႇၵႂႃႇႁၢႆလၢႆ ပႅတ်ႈ တီႈသူၼ်ဢွၼ်ႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉ လႄႈ ၸင်ႇၸပ်းႁွင်ႉဝႃႈ̒̒ဝၢၼ်ႈသူၼ်ၵွႆ̒̒ မၼ်းၵွႆႁၢႆပႅတ်ႈ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၼႆယဝ်ႉ။

ပေႃးလုၵ်ႉတီႈသူၼ်ၵွႆယဝ်ႉ မၼ်းသမ်ႉၵႂႃႇႁွတ်ႈၽႅဝ် ဝၢၼ်ႈဢွၼ်ႇဝၢၼ်ႈၼိုင်ႈ ၶဝ်ၸင်ႇဝႃႈ ̒̒ၵႃလူင်ဢိူဝ်ႈ လွင်တႂ်ႈတွင်ႉ တွင်ႉတႂ်ႈမၼ်းလွင်သေ̒̒ၼႆလႄႈ ၼၼ်ႉ ၵေႃႈ ၸင်ႇၸပ်းၸိုဝ်ႈဝႃႈ̒̒တွင်ႉတလွင်ႇ̒̒ၼႆ တေႃႇထိုင် ယၢမ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ ၵမ်းၼၼ်ႉ သမ်ႉၶိုၼ်းၵႂႃႇထႅင်ႈ တၢင်း ဝၢၼ်ႈဢွၼ်ႇတီႈၼိုင်ႈ ၵႂႃႇပွႆႇၽႃႈပႅတ်ႈ ၼၢင်းဢွၼ်ႇၼၼ်ႉ သေ ဝၢၼ်ႈၼၼ်ႉၵေႃႈ ၸင်ႇႁွင်ႉဝႃႈ ̒̒ဝၢၼ်ႈဢီႇၼၢင်း ဢွၼ်ႇ̒̒၊ ဢၼ်ပဵၼ်ၼၢင်းလူင်ၼၼ်ႉသမ်ႉ ၵႂႃႇပွႆႇၽႃႈ ပႅတ်ႈတီႈဝၢၼ်ႈလူင်ၼၼ်ႉလႄႈ ၸင်ႇႁွင်ႉဝႃႈ ̒̒ဝၢၼ်ႈဢီႇ ၼၢင်းလူင် ဝၢႆးၼၼ်ႉ ပိူၼ်ႈၸင်ႇ ဢွၼ်ၵၼ်ႁွင်ႉဝႃႈ ̒̒ဝၢၼ်ႈဢီႇၼၢႆးဢွၼ်၊ ဝၢၼ်ႈဢီႇၼၢႆးလူင်̒̒ၼႆ တေႃႇထိုင် ယၢမ်းၼႆႉယူႇယဝ်ႉ။

ၸင်ႇဝႃႈ ပေႃးႁဝ်းဢမ်ႇႁွင်ႉၸွမ်း ၸိုဝ်ႈသဵင်ပိုၼ်းၼႆ ၸိုဝ်ႈတႆးႁဝ်းၼႆႉ မၼ်းၸၢင်ႈမေႃႁၢႆယဝ်ႉ၊ မိူဝ်ႈၼၼ်ႉ ၼၼ်ႉ ပႃႈႁွင်ႇၶူဝ်လူင်ၼမ်ႉယၢဝ် တၢင်းဢွၵ်ႇမိူဝ်းၸူး ဝဵင်း သႅၼ်ဝီၼၼ်ႉ ပိူၼ်ႈႁွင်ႉဝႃႈ ̒̒ဝဵင်းၶဝ်ႈသၢၼ်̒̒ ၼႆယူႇ ယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈလဵဝ်တႄႉ ပိူၼ်ႈသမ်ႉဢွၼ်ၵၼ်ႁွင်ႉဝႃႈ ̒̒ဢေႇ တီႇ̒̒ၼႆယဝ်ႉ။ (ၸိုဝ်ႈဝၢၼ်ႈ ၸိုဝ်ႈဝဵင်းၼႂ်းမိူင်းတႆးတင်း သဵင်ႈၸိူဝ်းၼႆႉ ထုၵ်ႇလီၶူၼ်ႉၶႂႃႉသေ တႅမ်ႈၼတႄီႈပွင်ႇ မၼ်းပိုၼ်းမၼ်း ပုၼ်ႈတႃႇလုၵ်ႈလၢၼ်ႁဝ်းၶဝ် မိူဝ်း ၼႃႈယူႇ)

မိူဝ်ႈၼၼ်ႉ မိူင်းတဵမ်ၼႆႉၵေႃႈ ဢမ်ႇပႆႇႁွင်ႉဝႃႈ ̒̒မိူင်း တဵမ်̒̒ၼင်ႇၵဝ်ႇ၊ ႁဵတ်းႁိုဝ်လႄႈဝႃႈ ပေႃးၼႆၸိုင်~ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈ ၶုၼ်ႁေႃၶမ်း ဢသေႃးၵၼႆႉ မၼ်းယုမ်ႇယမ် ပုတ်ႉထၽႃႇ သႃႇမႃးသေ ႁဵတ်းတၢင်းလူႇၼိုင်ႈမဵဝ်းပႅတ်ႇမိုၼ်သီႇႁဵင် ၵွင်း မူး၊ ၼမ်ႉမေႃ၊ ၸရွပ်ႈ၊ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၼိုင်ႈမဵဝ်းပႅတ်ႇမိုၼ်ႇ သီႇႁဵင်လႄႈ ၵွင်းမူးၼၼ်ႉ မႃးတဵမ် တီႈမိူင်းတဵမ်ၼႆႉလႄႈ ၸင်ႇၸူးႁွင်ႉဝႃႈ̒̒မိူင်းတဵမ်̒̒ၼႆ တေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် ၼႆႉ ယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈၼၼ်ႉ မိူင်းတဵမ်ၼႆႉ မီးၽၢႆႇဢွၵ်ႇ ၼႃးလႅင် ဝၢၼ်ႈၵဝ်ႇၼႆႉၵူၺ်း ၶႅၼ်ႈၵၼ်ၼႃးၵူၺ်းယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈလဵဝ် တႄႉ ၶဝ်ဢွၼ်ၵၼ် ၶၢႆႉမိူဝ်းယူႇၸမ်တၢင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မိူၼ်ၼင်ႇ ̒̒ဝဵင်းထၢၼ်ႈ̒̒ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ မိူဝ်ႈလၢတ်ႈ မႃးၽၢႆႇၼိူဝ် ဢၼ်ၶုၼ်ၶဝ် မႃးတႄႇမိူင်းၼၼ်ႉ မၼ်းပဵၼ် တီႈဝႆႉ ၶွၵ်ႉမႃႉ ထၢၼ်ႈမႃႉၶဝ်ၼႆလႄႈ ၸင်ႇၸပ်းၸိုဝ်ႈဝႃႈ ̒̒ဝဵင်းထၢၼ်ႈ̒̒ၼႆမႃး တေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉယူႇယဝ်ႉ။ ႁူၺ်ႈဢၼ်ၵႃမိၼ်ဢွၵ်ႇမႃးၼၼ်ႉ ၸပ်းၸိုဝ်ႈဝႃႈ ̒̒ႁူၺ်ႈ လူင်ၵႃ̒̒တေႃႇထိုင်ယၢမ်းတေႃႈ လဵဝ်ၼႆႉယူႇယဝ်ႉ။

ဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ

̒̒ဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ̒̒ ဢၼ်ပဵၼ်ငဝ်ႈၸိုင်ႈ မိူင်းတႆးပွတ်း ႁွင်ႇယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ လုၵ်ႉတီႈၶေႃႈၵႂၢမ်းတႆး ဢၼ်မီးတီႈ ပွင်ႇဝႃႈ ထႃႇၼတီႈယူႇတီႈၼႆႈ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ မီးၽၢႆႇတႂ်ႈ ၼမ်ႉသဵဝ်ႈ၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ပဵၼ်လၢႆႇသဵဝ်ႈလႄႈ ၸင်ႇႁွင်ႉဝႃႈ ̒̒လၢႆႇသဵဝ်ႈ̒̒ၼႆသေ ႁိုင်မႃး ၶေႃႈၵႂၢမ်းလႅၵ်ႈလၢႆႈ ၸင်ႇ ယဵၼ်းပဵၼ် ̒̒လႃႈသဵဝ်ႈ̒̒ၼႆယဝ်ႉ။

ပေႃးတူၺ်းၼႃႈလိၼ်ဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ဝႆႉသၢမ် တွၼ်ႈ ယၼ်ပဵၼ်သၢမ်ၶႃႈၵဵင်း။ တွၼ်ႈၼိုင်ႈ ပဵၼ်ထုင်ႉ ပၢင်ႇပဵင်း ပဵၼ်တီႈလႃႈသဵဝ်ႈလူင်၊ တွၼ်ႈၼိုင်ႈပဵၼ် ၶူင်ႈ ယၢၼ်း ပဵၼ်တၢင်းပဵမ်ႉဝၢၼ်ႈၶၢႆးႁဵဝ်း(ၶႃးႁဵဝ်း)၊ ထႅင်ႈ တွၼ်ႈၼိုင်ႈ ပဵၼ်လွႆဢုၼ်ႈလွႆသုင်  ပဵၼ်တီႈလွႆယဵဝ်ႈၼႆ ယဝ်ႉ။ ၼႂ်းၵၢင်မၼ်း မီးလွႆၵၢင်မိူင်း(လွႆၵၢင်ဝဵင်း)ဝႆႉဢေႃႈ။ လွႆယဵဝ်ႈ- လႃႈသဵဝ်ႈလူင်- ၶၢႆးႁဵဝ်း- လွႆယဵဝ်ႈၼႆ ပၼ်ႇ တူင်ႇဝႆႉ ၼႂ်းသၢမ်ၸဵင်ႇၼႆႉယဝ်ႉ။

လွႆယဵဝ်ႈ

ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၵႃလူင်ဢၼ်ၺွပ်းဢဝ် ၼၢင်းသွင်ၼၢင်း မိၼ်မႃးလဵပ်ႈ တီႈၵုင်းလွႆႁိမ်းၸိူဝ်းၼႆႉလႄႈ ဢဝ်ၸွမ်း ၼင်ႇ ၵူၼ်းဢွၼ်ၵၼ်ႁွင်ႉဝႃႈ ̒̒ယဵဝ်ႈလူင်ဢိူဝ်ႈ၊ ယဵဝ်ႈ ၸွၵ်ႇလူင်ဢိူဝ်ႈ̒̒ၼႆသေ လွႆတီႈၼၼ်ႈၵေႃႈ ၸင်ႇႁိၵ်ႈ ၸိုဝ်ႈဝႃႈ ̒̒လွႆယဵဝ်ႈ̒̒ၼႆယဝ်ႉ။  ̒̒ၶၢႆးႁဵဝ်း̒̒သမ်ႉ ပဵၼ်ၵွပ်ႈ ၶူင်ႈယၢၼ်း မီးၼွင်မီးၶၢႆးၼမ် မီးပႃးမွၵ်ႇႁဵဝ်းလိူင်လိူင်ႇ ၼမ်လႄႈ ႁွင်ႉၵိုၵ်းၸွမ်း ̒̒ၶၢႆးႁဵဝ်း̒̒ ႁိုင်မႃးပဵၼ်̒̒ၶႃးႁဵဝ်း̒̒ ၼႆယဝ်ႉ။ လႃႈသဵဝ်ႈလူင်ၼႆႉတႄႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ တိုၼ်း ပဵၼ်ဝၢၼ်ႈလူင်လႄႈ ၸင်ႇႁွင်ႉဝႃႈ ̒̒လႃႈသဵဝ်ႈလူင်̒̒ ယဝ်ႉ။ ႁိမ်းႁွမ်းသၢပ်ႇဝဵင်း ပဵၼ်လွႆလူင်လွႆသုင် လွႆဢုၼ်ႈ လွႆၶိူဝ်း လွမ်ႉဝႆႉ၊ လွႆမၢင်လုၵ်ႈ တၢင်းသုင်မီး (႗႐႐႐) ထတ်း၊ မီးၵႄးၼမ်ႉယၢဝ်၊ ၼမ်ႉပွင်ႈ၊ ၼမ်ႉမႃႉ၊ လုၵ်ႉ တၢင်းဢွၵ်ႇ လႆၸူးတၢင်းတူၵ်း မိူဝ်းပွင်ႇၶဝ်ႈၸူး ၼမ်ႉတူႈ၊ ၵူၼ်းၵမ်ႈၼမ် ႁဵတ်းၵိၼ်ၵၢၼ်သူၼ်ႁႆႊၼႃး၊ ၵႃႉၶၢႆ။ ဢၼ်လၢၵ်ႇလၢႆး ၼႂ်းၵႄႈဝၢၼ်ႈၵွင်းၶႃး လႄႈ ဝၢၼ်ႈႁၢတ်ႇ ၵႃ ႁိမ်းၼမ်ႉယၢဝ် မီးဝႆႉၼမ်ႉပုင်ႇ(ၼမ်ႉဢုၼ်ႇ) ပဵၼ်တီႈ ၵူၼ်းမႃးဢၢပ်ႇ မႃးဢႅဝ်ႇလႄႇ လီမူၼ်ႈသိူဝ်းၸႂ်ဝႆႉ။ (ၽႅဝ် လႃႈသဵဝ်ႈသေတ ပေႃးဢမ်ႇလႆႈၵႂႃႇၽႅဝ်ၼမ်ႉဢုၼ်ႇၼႆ တေလႆႈဝႃႈ ပႆႇၽႅဝ်လႃႈသဵဝ်ႈၼႆယူႇ)

ၸႄႈဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈၼႆႉ တေဢဝ်သၢႆၵၢင် ᧣ၸၵဢဝေမ လုမ်ႈၽႃႉ(လုၵ်ႈလိၼ်) ဝႃႈၼႆ မီးတီႈသၢႆၼၢင် ၼႃႈတၢင်း ႁွင်ႇ  (႒႒) တီႇၵရီႇ (႓႖) မဵတ်ႉ၊ (႕႓) သႅၵ်ႉ (႒႓) တီႇၵရီႇ ၊ (႓႑) မဵတ်ႉ (႒႗)သႅၵ်ႉ၊ ၼႃႈဝၼ်းဢွၵ်ႇ သၢႆၶႂၢင် ူဝၺွငဢၵိၼ  (႙႗) တီႇၵရီႇ (႓႑) မဵတ်ႉ (႑႐) သႅၵ်ႉ လႄႈ (႙႘) တီႇၵရီႇ (႓႓) မဵတ်ႉ (႔႘) သႅၵ်ႉ ၼႆ ယဝ်ႉ။ ၽၢႆႇဢွၵ်ႇၸႄႈဝဵင်း မီးၼမ်ႉၶူင်းလႄႈ ၸႄႈဝဵင်း ၵုၼ်လူင် ၽၢႆႇႁွင်ႇမီး ၸႄႈဝဵင်းသႅၼ်ဝီ၊ ၽၢႆႇတူၵ်းမီးၸႄႈ ဝဵင်းသီႇပေႃႉလႄႈ ၸႄႈဝဵင်းၼမ်ႉတူႇ၊ ၽၢႆႇၸၢၼ်းမီး ၸႄႈ ဝဵင်းမိူင်းယႆ လႄႈ တၢင်ႉယၢၼ်း၊ လွမ်ႉႁွပ်ႈဝႆႉ။

ၼႃႈလိၼ်တၢင်းသုင် သုင်သေၼမ်ႉပၢၵ်ႇလၢႆႇ (ပၢင်ႇ လၢႆႇ) ႒႘႐႘ ထတ်း။ လွင်ႈၽိင်ႈၽႃႉရႃႇသီႇၸမ်ႉ ၶၢဝ်းမႆႈ မီးထိုင် ႓႗ ံၶ ၶၢဝ်းၵတ်း တီႈတႅမ်ႇသုတ်း ဝ႙ ံၶ  ယဝ်ႉ၊ သဵၼ်ႈမၢႆ ႁူဝ်ၵူၼ်း မိူဝ်ႈ ႑႙႙႙ ၼီႈ ဢၼ်ၵူတ်ႇထတ်း ၵဵပ်းဝႆႉ ၸၢႆးမီး ႑႑႗႗႓႗ (ယိင်း) မီး ႑႑႔႖႐႑ ႁူမ်ႈၵၼ် မီး ႒႓႒႓႓႘ ၵေႃႉ။ ၵူၼ်းၶိူဝ်းတႆး ယူႇသဝ်းၼမ်သေ ပိူၼ်ႈ၊ တၢင်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်း မီးၼႂ်းထၢၼ်ႈသွင်၊ ၸၢဝ်းၶိူဝ်း မၢၼ်ႈ မီးထၢၼ်ႈသၢမ်၊ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၶၢင် မီးထၢၼ်ႈသီႇ၊ ၸၢဝ်း ၶိူဝ်းလွႆ မီးထၢၼ်ႈႁႃႈၼႆဢေႃႈ။ လွင်ႈၵိူဝ်းယမ် ၸၢဝ်းပုတ်ႉ ၼမ်သေပိူၼ်ႈ၊ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ မီးဝႆႉၸၢဝ်းၶရိယၢၼ်ႇ၊ ႁိၼ်ႇတူႇ၊ မွတ်ႇသလိၼ်ႇယူႇသဝ်း ၵိၼ်သၢင်ႈၸွမ်းၵၼ် ဝႆႉယဝ်ႉ။

ပေႃးတေထတ်းတူၺ်း ၼမ်ႉလိၼ်ႁိၼ်ၽႃ ၽိင်ႈ တိုၼ်းပဵၼ် ထုင်ႉတူင်ႇ ဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈၼႆ လွႆႁုၼ်ႇၼူၵ်ႉ ၽႃၶမ်း၊ လွႆၸၢၵ်ႈမိူင်းယေႃ ၼႆႉမၼ်းၼဝႄႆႉ လၵ်းထၢၼ် လွင်ႈဝႃႈ မိူဝ်ႈပၢၼ်မုၼ်ၶမ်းၸဝ်ႈပုတ်ႉထ ႁွတ်ႈၽႅဝ်မႃး သေ တမ်းဝၢင်းပၼ်ဝႆႉ ၸၢၵ်ႈတိၼ် ၊ၸၢၵ်ႈၼင်ႈ ႁၼ်ဝႆႉ တႂ်ႈတႃယၢမ်းလဵဝ် ၽႂ်ၵေႃႈတေဢမ်ႇထဵင်လႆႈ။ တီႈလွႆ ၸၢၵ်ႈမိူင်းယေႃႇၼႆႉ ပိုၼ်းမၼ်းတႄႉ ပဵၼ်လွင်ႈဢၼ် ၽြႃးမႃးႁေႃးတြႃးၽူတ်ႇဢဝ် ၼၢင်းၽၢႆးၸၼ်ႇတမုၶီႇ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ႁွႆးၽႃႇတိၼ် ၽြႃးလႄႈၸဝ်ႈရႁၢၼ်းတႃႇ ၶဝ် ဢၼ်မီးဝႆႉၼိူဝ်မၢၵ်ႇႁိၼ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ လႆႈႁၼ်မီးဝႆႉ ၼိူဝ်လွႆၸၢၵ်ႈၼၼ်ႉသေ ပွႆးလွႆၸၢၵ်ႈတႄႉ ပဵၼ်မိူဝ်ႈ လိူၼ်ႁႃႈမူၼ်း ၵူႈပီပီယဝ်ႉ။

ၵွင်းမူးမိူင်းတဵမ် ဢၼ်ၶဝ်ႈပႃးၼႂ်း ၵွင်းမူး ႘႔႐႐႐ ဢၼ်ၶုၼ်ႁေႃၶမ်း ဢသေႃးၵလူႇတၢၼ်းဝႆႉၼၼ်ႉ ပဵၼ် လၵ်းထၢၼ် ပိုၼ်းသႃႇသၼႃႇ ဢၼ်ၵဝ်ႇၵႄႇႁိုင်ႁီး ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ ၶူဝ်းၵဝ်ႇၶူဝ်းမွၼ် ဢၼ် ၶုတ်းလႆႈ တမ်ႈတီႈ ၵွင်းမူးၵဝ်ႇႁူဝ်ၼွင် ၶၢႆးႁဵဝ်း ̒̒ယၢၼ်ႇ ဢွင်ႇမျိၼ်ႇ̒̒ၼၼ်ႉ လႆႈဝႃႈ ဢမ်ႇလႃႈသေ ပၢၼ်ပူးၵမ်ႇ ၼႆယဝ်ႉ။ ၼႂ်းၼၼ်ႉ လႆႈႁၼ်ပႃး ၶႅပ်းႁိၼ် ဢၼ်ဢဝ် တူဝ်လိၵ်ႈထူဝ်ႇငွၵ်ႈတႅမ်ႈဝႆႉ ၶႅပ်းၼိုင်ႈသေ ၽူႈၸႂ်ၵူတ်ႉ ၶဝ်ဢဝ်မွတ်ႇႁၢႆပႅတ်ႈၼႆလႄႈ ပုၼ်ႈတႃႇၽူႈၶူၼ်ႉၶႂႃႉပိုၼ်း ၶဝ် ပဵၼ်လွင်ႈသေလၢႆလူင်ဢၼ်ၼိုင်ႈယူႇ။ မိူဝ်ႈပီၵေႃး ၸႃႇ ႕႓႖ ဢၼ်ၵပ်းၵၢႆႇလူၺ်ႈ ပိုၼ်းၽြႃးၵၢင်ႉမေႃႇ ဢၼ် ၶုၼ်မၢၼ်ႈမၼိၸီႇတူႇ ႁဵတ်းလူႇၽြႃးမႆႉၸၢမ်ၼၼ်ႉ ပုၼ်ႈတႃႇသူႇၼိုင်ႈ မႃးမီးဝႆႉ တမ်ႈတီႈ ၸႄႈဝဵင်ႈလႃႈသဵဝ်ႈ မိူင်းပၢႆလႄႈ လွင်ႈၸိူဝ်းၼႆႉ ၼပႄၼ် လၵ်းထၢၼ်သၢၵ်ႈ သေႇ လွင်ႈဝႃႈ သႃႇသၼႃႇပုတ်ႉထၸဝ်ႈ မီးမႃးလၢႆသိုပ်ႇ လၢႆပၢၼ်ၼႆၼၼ်ႉယူႇ။

တမ်ႈတီႈ ဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈၼႆႉ ယၢမ်းလဵဝ် လွင်ႈဢၼ် ထၢတ်ႈၵွင်းမူး သီၶမ်းပေႃးလိူင်ႁိူဝ်ႈၵႂႃႇၼၼ်ႉလႄႈသင်၊ လွင်ႈသဵင်ဢၢၼ်ႇလိၵ်ႈထမ်း ပေႃးဢူၼ်ပၼ်းယူႇၼႂ်း တိူၵ်ႈသွၼ်လိၵ်ႈၼၼ်ႉလႄႈသင်၊ လွင်ႈၵူၼ်းၸၢဝ်းပုတ်ႉ ၵႂႃႇၶဝ်ႈၼႂ်းႁူမ်ႈယဵၼ်သေ ၶတ်းၸႂ်ၵၢၼ်တြႃးဝိပတ်ႉသ ၼႃႇယူႇၼၼ်ႉလႄႈသင် မၼ်းပဵၼ်ႁၢင်ႈၽၢင် သႃႇသ ၼႃႇႁိူဝ်ႈႁိူင်းယူႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

လႃႈသဵဝ်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇၶဝ်ႈပႃး ဝဵင်းဢၼ်ၵိုၵ်းပိုၼ်းမိူဝ်ႈ မိုၼ်ႉသိုၼ်းၵွၼ်ႇ မိူၼ်ၼင်ႇသႅၼ်ဝီ၊ သီႇပေႃႉ၊ မိူင်းမိတ်ႈ သေတႃႉၵေႃႈ တိုၼ်းတေယၢမ်ႈပဵၼ်မႃး ဝၢၼ်ႈယႂ်ႇဢိူင်ႇ လူင် ၵူၼ်းၶွၼ်ႈၵိုၼ်း၊ လွင်ႈၵပ်းသိုပ်ႇတိတ်းတေႃႇၵၼ် ငၢႆႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဢၼ်ပဵၼ်ဢိူင်ႇယႂ်ႇဝၢၼ်ႈလူင် ၵိုၵ်းႁွမ်း ၸွမ်းပႃးလႃႈသဵဝ်ႈၼႆႉ ပဵၼ်မိူင်းယေႃ ၼမ်ႉပွင်ႈ ၼွင်မွၼ် ဢီႇၼၢႆး ႁူဝ်ပိုၵ်ႉ ၸေႈဢႅၼ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။

ပေႃးၶိုၼ်းတူၺ်း လၢႆးၽွင်းငမ်း မိူဝ်ႈပၢၼ်ၸဝ်ႈၽႃႉ ၵူႈပွၵ်ႈ မိူင်းယေႃလႄႈ ၼွင်မွၼ် ပဵၼ်မဵဝ်ႉၸႃး ၽွင်းငမ်း၊ ၼမ်ႉပွင်ႈလႄႈ ၸေႈဢႅၼ်ႇ ပဵၼ်ပူႇႁဵင် ၽွင်းငမ်း၊ ႁူဝ် ပိုၵ်ႉ လႃႈသဵဝ်ႈလူင် ဢီႇၼၢႆး ပဵၼ်ၸဝ်ႈမူင် ၽွင်းငမ်း။ ႁူဝ်ပိုၵ်ႉ လႃႈသဵဝ်ႈလူင် လွႆယဵဝ်ႈၼႆႉ ယူႇတႂ်ႈႁူမ်ႈငဝ်း ၸဝ်ႈ ၽႃႉသႅၼ်ဝီ။ မိူင်းယေႃ ၸေႈဢႅၼ်ႇတႄႉ ယူႇတႂ်ႈငဝ်း ၸဝ်ႈၽႃႉသီႇပေႃႉ၊ ၼမ်ႉပွင်ႈယူႇတႂ်ႈငဝ်း ၸဝ်ႈၽႃႉသႅၼ် ဝီၸၢၼ်း(မိူင်းယႆ)။

မိူဝ်ႈပီဢေႇတီႇ ႑႗႖႗ ၼီႈ ၵၢပ်ႈပၢၼ် သျိၼ်ႇၽျူႇ သိၼ်ႇ တင်းၶႄႇ တိုၵ်းၵၼ် ပွၵ်ႈၵမ်းသၢမ် မႃးၵိုတ်းလိုဝ်ႈ သဝ်း တီႈလႃႈသဵဝ်ႈသေ ႁဵတ်းပၢင်သဝ်းၵႂႃႇၼႆယူႇ၊ မိူဝ်ႈ ႑႘႘႖ၼီႈၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၼေႃႇမိူင်း (ၵေႃႉဢၼ်ပဵၼ်လုၵ်ႈ ၸၢႆးၸဝ်ႈၾႃႉသႅၼ်ဝီ ̒ၸဝ်ႈသိူဝ်ၸၢမ်ႇၾ̒)ဢွၵ်ႇၶွၵ်ႈတီႈ မၢၼ်းတလေးမႃးသေ တင်ႈၶုၼ်ၸၢႆးမျိၼ်ႇၸႆး ႁွမ်ႁႅင်း သိုၵ်း ၶိုၼ်ႈမႃးတိုၵ်းဢဝ်လႃႈသဵဝ်ႈ ၶိုၼ်ႈမိူဝ်းတိုၵ်းထိုင် သႅၼ်ဝီယဝ်ႉ။ ၽွင်းၼၼ်ႉ သႅၼ်ဝီၼႆႉ ၶုၼ်သၢင်ႇ တူၼ်ႈႁုင်းလႆႈၶိုၼ်ႈပဵၼ်ၸဝ်ႈၾႃႉဝႆႉလႄႈ ၶုၼ်သၢင်ႇ တူၼ်ႈႁုင်းၶဝ် ၸင်ႇႁွမ်ႁႅင်းတိုၵ်းၶိုၼ်းလႄႈ ၸဝ်ႈၼေႃႇ မိူင်းၶဝ် သုမ်းၵၢၼ်ႉသေ ႁူၼ်ၶိုၼ်းယဝ်ႉ။ ၶုၼ်သၢင်ႇ တူၼ်ႈႁုင်းၵေႃႈ လႆႈၶီႇသိုၵ်း မႃးတိုၵ်းသိမ်းဢဝ်ပႃး ဝဵင်း လႃႈသဵဝ်ႈယူႇယဝ်ႉ။

ၸဝ်ႈၾႃႉသီႇပေႃႉ ၸဝ်ႈၶုၼ်သႅင်သမ်ႉမႃးယွၼ်း တၢင်းၸွႆႈထႅမ်ဝႃႈ ၸဝ်ႈၼေႃႇမိူင်း မႃးသုၵ်ႉယုင်ႈၼႂ်းလိၼ် သီႇပေႃႉၼႆလႄႈ ႑႘႘႗ ၶုၼ်သၢင်ႇတူၼ်ႈႁုင်း ၸင်ႇ သိုပ်ႇလမ်းတိုၵ်းၸဝ်ႈၼေႃႇမိူင်းၶဝ် တေႃႇပေႃးႁွတ်ႈထိုင် မိူင်းယႆ တၢင်ႉယၢၼ်းပုၼ်ႉယဝ်ႉ။ ႑႘႘႘ ဢႅင်းၵလဵတ်ႈ ၶဝ် ႁွတ်ႈၽႅဝ်မႃး မိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇသေ ၸင်ႇမႃးၸႂ်ႉၸဝ်ႈ ၾႃႉၶဝ် ၵိုတ်းလွင်ႈတိုၵ်းၵၼ်ၼၼ်ႉလႄႈ ၸင်ႇမၵ်းမၼ်ႈ ပၼ် ႁႂ်ႈၶုၼ်သၢင်ႇတူၼ်ႈႁုင်း ယႃႇပေသိုပ်ႇတိုၵ်းသိုၵ်း ထႅင်ႈ ႁႂ်ႈသိုပ်ႇပဵၼ်ၸဝ်ႈၾႃႉသႅၼ်ဝီႁွင်ႇ၊ ၸဝ်ႈသိူဝ်ၸၢမ်ႇ ၽသမ်ႉ သိုပ်ႇပဵၼ်ၸဝ်ႈၾ သႅၼ်ဝီၸၢၼ်း (မိူင်းယႆ) ၵႂႃႇယဝ်ႉ။

ဢေႇ တီႇ ႑႘႙႐ ၼီႈ ၼႃႈၽိူၵ်ႇၶဝ် ၶႂၢၵ်ႈၼႃႈ လိၼ် ၸိမ်ၶိုၼ်ႈမႃး ႁဵတ်းပၢင်သဝ်း တီႈလႃႈသဵဝ်ႈသေ ဢဝ်လွင်ႈ ႁူမ်ႇလူမ်ႈ ၽွင်းငမ်းမႃးတိၵ်းꧦယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈပီ (႑႘႙႘) လႃႈ သဵဝ်ႈလူင်ၼႆႉ မီးလင်ႁိူၼ်းမွၵ်ႈ (႒႐)လင် တႆးတေမီး မွၵ်ႈ(႑႐႐)ၵေႃႉ၊ တီႈလွႆယဵဝ်ႈၼၼ်ႉ မီးလုမ်းၼႃႈၽိူၵ်ႇ လင်ၼိုင်ႈ၊ လုမ်းဢယေးပႅင်ႇ လင်ၼိုင်ႈ၊ ႁိူၼ်းၵူၼ်း ႁဵတ်းၵၢၼ်လုမ်း (ၶိူဝ်းၵူၼ်းၼႃႈဝၼ်းတူၵ်း) လင်ၼိုင်ႈ၊ မီးပၢင်သဝ်းပလိၵ်ႈ မီးတပ်ႉသိုၵ်းၼႃႈၽိူၵ်ႇၼႆယဝ်ႉ။ လိူဝ် ၼၼ်ႉ မီးၵျွင်းမႆႉၵျွင်းၶႃး လင်ၼိုင်ႈ၊  ၵွင်းမူးသူႇၼိုင်ႈ လႄႈ ႁိူၼ်းၵူၼ်းၵမ်ႈၽွင်ႈယူႇယဝ်ႉ။ ၽွင်းၼၼ်ႉ ၶိူဝ်း ၵူၼ်းဢၼ်ယူႇသဝ်း တီႈလွႆယဵဝ်ႈ ၵမ်ႈၼမ် ပဵၼ်ၵလႃး ၵေႃႇလၶႃး၊ ၵလႃးၵိူဝ်းယမ် ဢိတ်ႉၸလၢမ်ႇ၊  ၸၢဝ်းၶိူဝ်း တႆး၊ မၢၼ်ႈ၊ ၶႄႇၶဝ်လႄႈ ၵူၼ်းတၢင်ႇၶိူဝ်းၸိူဝ်းၼႆႉ ယူႇ သဝ်းဝႆႉယဝ်ႉ။ ဝၢႆးမႃး မီးလုမ်းၵျေးၼၢၼ်း လႄႈ ႁူင်းသူင်ႇ လိၵ်ႈလင်ၼိုင်ႈ။ ႁေႃႁိူၼ်းၸဝ်ႈၽႃႉ ပွတ်းႁွင်ႇၵေႃႈ မီးဝႆႉ ႁႃႈလင်၊ သဵၼ်ႈတၢင်း လႃႈသဵဝ်ႈ တေႃႇ တႃႈလိူဝ်ႇ တၢင်း ယၢဝ်းမီး (႑႗႘) လၵ်း၊ ၸဵမ်မိူဝ်ႈပီ (႑႘႘႙) ၼီႈ ၼၼ်ႉ လႆႈဝႃႈပိူင်ၽၢင်ႁၢင်ႈဢွၼ်ႇ ဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ဝဵင်း ၵူၼ်းတႄႇၵိုၼ်းၶွၼ်ႈဝႆႉ လႆႈႁၼ်ၼင်ႇၼႆယူႇ။

ပီ (႑႘႙႕) ၼီႈလိူၼ်ၵျူလႅင်ႇ ၼႃႈၽိူၵ်ႇၶဝ် ၸင်ႇ ၶိုၼ်းမႃး ၸႅၵ်ႇၽႄ လၢႆးၵႂၼ်းပွင် ၽွင်းငမ်းၶဝ် ႁဵတ်းပဵၼ် ပွတ်းႁွင်ႇ ပွတ်းၸၢၼ်း ဝႆႉဢယေးပႅင်ႇ ၼိုင်ႈၵေႃႉသေ ၽွင်းငမ်းၵႂၼ်းပွင် ၼိူဝ်ၸဝ်ႈၽႃႉၶဝ်ၵႂႃႇယဝ်ႉ။

တွၼ်ႈၸဝ်ႈၽႃႉပွတ်းႁွင်ႇၼႆႉ-

႑ ၸဝ်ႈၽႃႉသႅၼ်ဝီ ပွတ်းႁွင်ႇ၊

႒ ၸဝ်ႈၽႃႉသႅၼ်ဝီ ပွတ်းၸၢၼ်းမိူင်းယႆ၊

႓ ၸဝ်ႈၽႃႉတွင်ႇပႅင်ႇ ၼမ်ႉသၼ်ႇ၊

႔  ၸဝ်ႈၽႃႉသီႇပေႃႉ သုမ်ႇသၢႆႇ  မိူင်းတူၼ်၊

႕ ၸဝ်ႈၽႃႉမိူင်းလိူၼ်း မေႃႇၽႃႉ(မူတ်ႉႁႆး) ႁၢတ်ႇ လပ်ႈ၊ ပၢင်ယၢင်း၊ ဝၢၼ်ႈသၢင်း၊ ငႅၵ်းတင်ႈ၊ ၼႆယဝ်ႉ။ ပႃႈတႂ်ႈၸဝ်ႈၽႃႉသႅၼ်ဝီၽွင်းငမ်းၼႆႉ  ပဵၼ် ႑ ၼမ်ႉၶမ်း ႒ ၵဝ်ႈၵၢင်ႉ ႓ လႃႈသဵဝ်ႈလူင် ႔ၼွင်မွၼ်။

လႃႈသဵဝ်ႈလူင်ၼႆႉ ပဵၼ်ဢိူင်ႇၸဝ်ႈၽႃႉ သႅၼ်ဝီၽွင်း ငမ်းလႄႈ ဢဝ်ၸဝ်ႈမူင်ၵႂၢၼ်းပွင် ၽွင်းငမ်းၵႂႃႇ၊ ပႃႈတႂ်ႈ ၽွင်းငမ်း ၸဝ်ႈမူင် မီးဝၢၼ်ႈတႆး (႒႓) ဝၢၼ်ႈ၊ ဝၢၼ်ႈလွႆ (႘) ဝၢၼ်ႈ၊ ႁူဝ်ၵူၼ်းတေမီးမွၵ်ႈ သွင်ႁဵင်လိူဝ်လိူဝ်။

ဢေႇတီႇ ႑႙႐႓ ၼီႈ လိူၼ် မၢတ်ႉ(႑) ဝၼ်း လုၵ်ႉတီႈသီႇပေႃႉ သိုပ်ႇႁဵတ်းတၢင်း ဝတ်ႉရဵၼ်း မႃးထိုင် လႃႈသဵဝ်ႈလႄႈ ၼႂ်းၵႄႈတႃႈဝတ်ႉရဵၼ်း မိူၼ်ၼင်ႇ ၶၢႆးႁဵဝ်း၊ မဵဝ်ႉဝၢၼ်ႇ၊ ၼမ်ႉပႃၶီးၵေႃႈ ၵူၼ်းၵိုၼ်းၶွၼ်ႈမႃး တင်းၼမ်ယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈလႃႈသဵဝ်ႈၼႆႉ ၵႂႃႇမႃးၵႃႉၶၢႆငၢႆႈ သဵၼ်ႈတၢင်းတိတ်းတေႃႇ ၵပ်းသိုပ်ႇၸူး မိူင်းၶႄႇငၢႆႈလႄႈ ထိုင်မႃးပီ (႑႙႐႔) ၼီႈ ၼႃႈၽိူၵ်ႇၶဝ် ၸင်ႇပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ၶေႃႈပူင်မၢႆ (႗) ႁုပ်ႈသိမ်းဢဝ် လႃႈသဵဝ်ႈ လွႆယဵဝ်ႈ ၽဢႄွၵ်ႇ တႂ်ႈမိုဝ်းသႅၼ်ဝီသေ ဢဝ်ၶေႃႈပူင် မၢႆ (႘) ပူၵ်းတင်ႈပဵၼ်ဝဵင်း ပၵ်းလုမ်းၵႂၼ်းပွင် ၸွမ်းပိူင်မၢႆမီႈ ၼႃႈ ၽိူၵ်ႇၶဝ်ယဝ်ႉ။

ၼႃႈၸမ်တေပဵၼ်သိုၵ်းလုမ်ႈၽႃႉ ပွၵ်ႈသွင် ပဵၼ် သဵၼ်ႈသၢႆတၢင်း တႃႇၵႃႉၶၢႆ မၢၵ်ႇၵွင်ႈၸိုၼ်းယၢမ်း ၶိူင်ႈ သိုၵ်းလႄႈ ၼႃႈၽိူၵ်ႇၶဝ် ၶိုၼ်းႁဵတ်း သဵၼ်ႈတၢင်း ၵပ်း ၸူးမိူင်းၶႄႇၶဝ်ယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈပႆႇထိုင် ပီ(႑႙႐႓) ၼီႈ မင်း သႃးမိၼ်ႇၵုၼ်း ဢဝ်တၢင်း ၸွႆႈထႅမ်ၽရင်ႇသဵတ်ႈသေ လုၵ်ႉတၢင်းဢိၼ်ႇတူဝ်ႇၶျိူင်းၼႃး မႃးထိုင်လႃႈသဵဝ်ႈ သူၼ်းတုမ်ၸဝ်ႈၽႃႉတႆးၶဝ် ႁႂ်ႈၶိုၼ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ ၼႃႈ ၽိူၵ်ႇ ယၢမ်ႈပဵၼ်မႃးမီးမႃး ၸိူင်ႉၼႆယူႇ။

ဝၢႆးသေၼႆႉ မိူဝ်ႈပီ (႑႙႑႗) ၼီႈၽူႈမေႃပၢႆးထၢတ်ႈ ႁိၼ်(ၽူႇမိပေႇတ) ဢမေႇရိၵၢၼ်ႇၶဝ် မႃးလဵပ်ႈႁဵၼ်းလွႆ ၽႆးၵဝ်ႇ̒̒လွႆႁၢၼ်ႁိၼ်̒̒ ဢၼ်ၵႆယၢၼ် ၽၢႆႇၸၢၼ်း ဝဵင်း လႃႈသဵဝ်ႈ မွၵ်ႈ (႔႐) လၵ်း၊ ၽၢႆႇဢွၵ်ႇမိူင်းယႆမွၵ်ႈ (႑႐) လၵ်း တၢင်းႁိုင်လွႆၽႆးၵဝ်ႇၼၼ်ႉ မီးပီႁဵင်လၢၼ်ႉၼႆ ၵူတ်ႇတူၺ်း ၽွင်တဝ်ႈမၼ်းသေ လၢတ်ႈဝႆႉၸိူင်ႉၼႆ ယဝ်ႉ။ ပီ(႑႙႓႗)ၼီႈ ၼႂ်းလိူၼ်တီႇၸိမ်ႇပိူဝ်ႇ လူင်ပွင် ၸိုင်ႈၶႄႇ(ၶျၢင်ႇၵႄႇသျႅၵ်ႉ) တင်းၼႃႈၽိူၵ်ႇၶဝ် ႁူမ်ႈႁွမ်း ၵၼ် ႁဵတ်းသဵၼ်ႈတၢင်းလူင် တၢင်းယၢဝ်း (႗႑႖) လၵ်း ယဝ်ႉၵႂႃႇ မိူဝ်ႈပီ(႑႙႓႙) ၼီႈ လိူၼ်ၸၼ်ႇၼႃႇဝႃႇရီႇ (႑႐) ဝၼ်း။ မိူဝ်ႈပီ( ႑႙႓႙) ၼီႈ လိူၼ်ၽေႇၽေႃႇဝႃႇရီႇ (႒႒)ဝၼ်း တႄႇပိုတ်ႇၽူၺ်ႇပၢင်ႇႁိူဝ်းမိၼ် လုၵ်ႉတီႈဝဵင်း တႃႈၵုင်ႈ၊ လႃႈသဵဝ်ႈ ၶူၺ်မျိၼ်ႉၵႂႃႇမႃးလေႃႈလႆၵၼ်။ မိူဝ်ႈပီ (႑႙႔႒) လိူၼ်ဢေႇပီ (႒႙)ဝၼ်း တပ်ႉၵျႃႇပၢၼ်ႇမၢႆ (႕႖) ႁုပ်ႈသိမ်းဢဝ်ဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ၊ သိုပ်ႇၶိုၼ်ႈၵႂႃႇ ပွတ်း ႁွင်ႇ၊ သိုၵ်းၵျႃႇပၢၼ်ႇၶဝ် တမ်းဝၢင်းၶေႃႈပူင်မၢႆ (႑႓) သေ လုၵ်ႉဢဝ်ပီ (႑႙႔႒) ၼီႈ လိူၼ်တီႇၸိမ်ႇပိူဝ်ႇ (႘) ဝၼ်း ၼၼ်ႉ ၶဝ်ၵႂၢၼ်းပွင်ၽွင်းငမ်း လႃႈသဵဝ်ႈယဝ်ႉ။

ပီ (႑႙႔႕) လိူၼ်မၢတ်ႉ (႗)ဝၼ်း တပ်ႉသိုၵ်းၼႃႈ ၽိူၵ်ႇမၢႆ (႓႖) သမ်ႉၶိုၼ်း ႁုပ်ႈသိမ်းဢဝ်လႃႈသဵဝ်ႈ ဢၼ် မီးၼႂ်းမိုဝ်းၵျႃႇပၢၼ်ႇ၊ ၵွပ်ႈၼႃႈၽိူၵ်ႇၶဝ် ၵဵဝ်ႇၵပ်းလူၺ်ႈ သိုၵ်းၵမ်ႇၽႃႇပွၵ်ႈသွင်လႄႈ ပုၼ်ႈတႃႇ တိုဝ်းၼႂ်းၶၢဝ်း တၢင်း သၢႆသိုၵ်းၼၼ်ႉ ၶဝ်သိုပ်ႇႁဵတ်းသဵၼ်ႈတၢင်းလူင် (ရီႇတူဝ်ႇ) လုၵ်ႉဢဝ်တီႈ မိူင်းဢိၼ်ႇတီးယႃး (ဢႃႇသၢမ်ႇ) ၶဝ်ႈမႃး ၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈပွတ်းႁွင်ႇ ၶၢမ်ႈလွႆပၢတ်ႇၵႆႇ လတ်း ၶဝ်ႈမႃးမိူင်းၵွင်း(မိူင်းၵွင်) မိတ်ႉၵျီးၼႃး တေႃႇထိုင် လႃႈ သဵဝ်ႈ၊ တၢင်းယၢဝ်းမီး (႑႐႓႐) လၵ်း၊ ယဝ်ႉၵႂႃႇ ၼႂ်းပီ (႑႙႔႕) လိူၼ်ၽေႇၽေႃႇဝႃႇရီႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ပီ (႑႙႔႘) ၼီႈ ဝၢႆးလႆႈလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃယဝ်ႉ ပဵၼ်မႃးလူင်ပွင်ၸိုင်ႈတႆး ပွတ်းႁွင်ႇ မိူင်းတႆးၸင်ႇမီး ၸႄႈတွၼ်ႈဝဵင်းလႄႈ ၸႄႈဝဵင်း၊ ဢဝ်လႃႈသဵဝ်ႈ ႁဵတ်းငဝ်ႈ ၸိုင်ႈမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇ၊ ငဝ်ႈၸိုင်ႈဝဵင်း၊ ဝႆႉၶုၼ်ပွင်မိူင်း (တႅင်းမိၼ်းၵျီး) ပဵၼ်ဝဵင်းပၵ်းလုမ်းဝႆႉယဝ်ႉ။

မၵ်းမၢႆပီသႃႇသၼႃႇ (႒႕႐႐) ပီ မႅၼ်ႈမိူဝ်ႈ (႑႙႕႗) ၼီႈ ၸဝ်ႈၽႃႉလူင်ၸဝ်ႈႁူမ်ႇၽႃႉ ဢွၼ်ႁူဝ်ၼၢမ်းၼႃႈ သေ ၵေႃႇသၢင်ႈႁဵတ်းၵွင်းမူးလူင် တီႈလွႆၵၢင်မိူင်း(ၵၢင်ဝဵင်း) သူႇၼိုင်ႈ။

မိူဝ်ႈပႆႇထိုင် (႑႙႖႒) ၼီႈ ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ မီးပွၵ်ႉယွမ်ႇ-

႑ လႃႈသဵဝ်ႈလူင် ႒ ၶၢႆးႁဵဝ်း ႓ ၼမ်ႉပႃၶီး ႔ မဵဝ်ႉ ဝၢၼ်ႇ ႕ လူင်လေႃႉ ႖ ပၢင်ဢုတ်ႇ ႗ ၸရေးၵုင်း ႘ ၸၢမ်ၵွမ်း ႙ ပွၵ်ႉၵလႃး ႑႐ ပွၵ်ႉၶႄႇ ႑႑ ၼမ်ႉၸဵတ်း လိၼ်း ပွၵ်ႉမၢၼ်ႈ ႑႒ ပၢင်လူမ်း။

ဝတ်ႉၵျွင်းဢၼ်မီးၼႂ်းဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈၸမ်ႉ ဝတ်ႉ ၵၢင်မိူင်း၊ ဝတ်ႉမၢၼ်ႈသူႈ၊ ဝတ်ႉလူင်လေႃႉ၊ ဝတ်ႉမၢၼ်ႈ ဢၢႆႇ၊ ဝတ်ႉတေႃးယ၊ ဝတ်ႉၶၢႆးႁဵဝ်းတႆး၊ ဝတ်ႉၶၢႆးႁဵဝ်း မၢၼ်ႈ၊ ဝတ်ႉၸၢမ်ၵွမ်း (မဵဝ်ႉမႃႉ)၊ ဝတ်ႉၼမ်ႉၸဵတ်း လိၼ်း၊ ၵွင်းမူးမၢၼ်ႈသူႈ၊ ဝတ်ႉပၢင်ဢုတ်ႇ၊ ဝတ်ႉၸ ရေးၵုင်း(မဵဝ်ႉလႄႇ) ၸိူဝ်းၼႆႉသေ ဢမ်ႇၵႃး ဝၢႆးၼၼ်ႉ တေႃႇထိုင်မိူဝ်ႈလဵဝ် ဢၼ်ႁဵတ်းဢွၵ်ႇမႂ်ႇ မီးတင်းၼမ်။

ပီ (႑႙႖႒) ၼီႈ လွင်ႈၽွင်းငမ်းၼမ်ႉပွင်ႈ ဢဝ်ၶဝ်ႈ ပႃးၵႂႃႇဢိူင်ႇမိူင်းယႆ ၊ မိူင်းယေႃ လႄႈ ၼွင်မွၼ် ဢဝ်ၶဝ်ႈ ၵႂႃႇၼႂ်းဢိူင်ႇသႅၼ်ဝီ၊ ဝၢႆးသေၸဝ်ႈၽႃႉၶဝ် ပူတ်းဝၢင်း ဢၢမ်းၼၢတ်ႈၶဝ်ယဝ်ႉ မိူင်းယႆ သႅၼ်ဝီ ပူၵ်းတင်ႈ ပဵၼ် ဝဵင်းမဵဝ်ႉပႅင်ႇၶေႃၶေႃ လႄႈ  ထိုင်မႃးပီ (႑႙႖႓) ၼီႈလိူၼ် မၢတ်ႉ မိူင်းယေႃ၊ၼမ်ႉပွင်၊ၼွင်မွၼ် ၸင်ႇပဵၼ်မႃးၼႂ်း ဢိူင်ႇလႃႈသဵဝ်ႈ။ ဢိူင်ႇလႃႈသဵဝ်ႈၼႆႉ မီးမူႇဝၢၼ်ႈ (႑႒) ဝၢၼ်ႈ၊ ဢိူင်ႇမိူင်းယေႃ မီးမူႇဝၢၼ်ႈ (႘) ဝၢၼ်ႈ၊ ၼမ်ႉပွင်ႈ မီးမူႇဝၢၼ်ႈ (႒) ဝၢၼ်ႈ၊ ၼွင်မွၼ် မီးၼိုင်ႈမူႇဝၢၼ်ႈယဝ်ႉ။ ထိုင်မႃး ပီ (႑႙႗႒) ၼီႈ လိူၼ်ၵျုၼ်ႇ (႑႔) ဝၼ်း ၶေႃႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၽၢႆႇၼႂ်းမိူင်း (ပီႇထေးယေး) မၢႆ (႓႓႙) မၢႆ (႑႓႙) ၸင်ႇၽွတ်ႈၶိုၼ်း ၸေႈတွၼ်ႈဝဵင်း မီးသိပ်းသွင် ပွၵ်ႉ။ မူႇဝၢၼ်ႈ (႗႘) ဢၼ် ၊ ဝၢၼ်ႈပွင်းမီး (႕႓႘) ဝၢၼ်ႈ တေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ်ယဝ်ႉ။ ၶူဝ်းႁႄႈ ဢၼ်ဢွၵ်ႇၼႆႉ ပဵၼ် မႆႉသၵ်း၊ မႆႉပဝ်း၊ မႆႉမွၵ်ႇသွမ်ႇ၊ ထၢၼ်ႇႁိၼ်၊ ၽွႆႈ၊ မၢၵ်ႇႁိၼ်ၶီႈၵၢဝ် ပဵၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။

ၵၢပ်ႈပၢၼ်ယၢမ်းမိူဝ်ႈလဵဝ် ဢွင်ႈတီႈၸိုဝ်ႈသဵင်လိုဝ်း လင် ၼႂ်းဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈၸမ်ႉ ပဵၼ် ၵွင်းမူးယၢၼ်ႇတႆးဢွင်ႇၽြႃးလူင်မႁႃႇမုၼိ၊ ႁိူၼ်းႁေႃဝဵင်း၊ ၵွင်းမူးၽြႃး ႒႕႐႐၊ ၵွင်းမူးၽြႃးမၢၼ်ႈသူႈ၊ၽြႃးဢိၼ်းသၢၼ်မၢၼ်ႈသူႈ၊ ၵျွင်း ၵၢင်မိူင်း၊ ႁူမ်ႈယဵၼ်ဢွင်ႈတီႈ ၽိုၵ်းၵၢၼ်တြႃးဝိပတ်ႉသ ၼႃႇ လၢႆလၢႆတီႈ၊ တိူၵ်ႈသွၼ်လိၵ်ႈလၢႆလၢႆတီႈ၊ ၵျွင်းၶႄႇ၊ ၼမ်ႉပုင်ႇလႃႈသဵဝ်ႈ၊ ၵျွင်းထမ်ႈၶမ်းတေႃးယ၊  ထမ်ႈၼမ်ႉ မေႃႇသူမ်ႈ၊ လွႆၸၢင်ႉ၊ လွႆမႃလွႆၵဵဝ်ႇႁူးလႅင်း၊ ၵၢတ်ႇလူင်လႃႈ သဵဝ်ႈ၊ ႁူင်းယႃလူင်လႃႈသဵဝ်ႈ၊ ၸၼ်ႉၸွမ်လႃႈသဵဝ်ႈ၊ ၸၼ်ႉၸွမ်ၶွမ်ႇပိဝ်ႇတိူဝ်ႇ၊ ၸၼ်ႉၸွမ်ၶူးလၢႆး ပၺ်ႇၺႃႇ ၸိူဝ်းၼႆႉသေဢမ်ႇၵႃး ဢွင်ႈတီႈ လီၶဝ်ႈၸႂ် ဢၼ်ဢမ်ႇ လၢတ်ႈပႃးၵေႃႈ တိုၵ်ႉၵိုတ်းတင်းၼမ်ယူႇ။

ဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈၼႆႉ ပုၼ်ႈတႃႇ မိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇ လႆႈ ဝႃႈ ပဵၼ်သုၼ်ၵၢင် တီႈၵပ်းသိုပ်ႇတိတ်းတေႃႇၵူႈဝဵင်းဝဵင်း ၼႆယူႇ။ သဵၼ်ႈတၢင်းလူင် ဢၼ်လုၵ်ႉဝဵင်းလိူဝ်ႇ ၵပ်း သိုပ်ႇထိုင်မူႇၸေႈ မိူင်းၶႄႇၼၼ်ႉၵေႃႈ လႆႈလတ်း ဝဵင်း လႃႈသဵဝ်ႈလႄႈ ဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ဝဵင်းတီႈယမ် ၼႂ်း မိူင်းတႆး ပွတ်းႁွင်ႇယဝ်ႉ။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ လုၵ်ႉလႃႈသဵဝ်ႈ ၽႄၵႂႃႇၽၢႆႇဢွၵ်ႇၸိုင် သဵၼ်ႈတၢင်းၵႃး ႁွတ်ႈပွင်ႇထိုင် ၼမ်ႉပွင်ႈ၊ ႁူဝ်ယ၊ မိူင်းယႆ မိူင်းသူႈယူႇယဝ်ႉ။ ၶိုၼ်း လုၵ်ႉႁူဝ်ယ ၵႂႃႇပွင်ႇႁွတ်ႈထိုင် တၢင်ႉယၢၼ်း၊ မိူင်းသူႈ၊ ပၢင် သၢင်းပုၼ်ႉယဝ်ႉ။ သဵၼ်ႈတၢင်းၵႃး ဢၼ်ၵႂႃႇ တၢင်းတူၵ်း ၼႆႉ ပွင်ႇႁွတ်ႈထိုင် ၼမ်ႉတူႈ ပၢင်ႁႆး မၢၼ်ႈတူင်ႈ မိူင်း ယဵၼ်ယဝ်ႉ။ သီႇပေႃႉ ၵျွၵ်ႉမႄး ၼွင်ၶဵဝ် ၸိူဝ်းၼႆႉတႄႉ မီးဝႆႉ ၼိူဝ်သဵၼ်ႈတၢင်းလူင် ဢၼ်လူင်း ၵႂႃႇၸူး ဝဵင်းလိူဝ်ႇ ၼၼ်ႉလႄႈ ယၢမ်းလဵဝ် ပဵၼ်သဵၼ်ႈတၢင်း ဢၼ်ၵပ်း သိုပ်ႇတိတ်းတေႃႇငၢႆႈဝႆႉယူႇယဝ်ႉ။

ဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈၼႆႉ ယၢမ်းလဵဝ် ၸိူဝ်းပဵၼ် လွင်ႈၽႃႇ သႃႇ၊ လွင်ႈၵၢၼ်ၵူၼ်း၊ လွင်ႈပၢႆးမၢၵ်ႈမီး၊ လွင်ႈပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ သိုပ်ႇၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႂ်ႇသုင် ၸွမ်းဝၼ်း ၸွမ်း လိူၼ် ၸွမ်းပီယူႇ ၵူႈၶိင်ႇၵူႈၶၢဝ်းယဝ်ႉ။

              ၶူမ်ၽၢတ်ႇ လႃႈသဵဝ်ႈ



ၽိုၼ်ဢိင်

႑. ပိုၼ်းၸိုင်ႈတႆး မိူဝ်ႈၵလႃးၶဝ်ႈ (႑႘႘႕)

႒. ပိုၼ်းမိူင်းတႆး တွၼ်ႈၵၢင် (ၸဝ်ႈၼၼ်ႇတသီႁ)

႓. လႃႈသဵဝ်ႈမႅၵ်ႉၵၸိၼ်း မၢႆ ႑ မၢႆ ႒။

႔. ပိုၼ်ႉၶိူဝ်းတႆးလႄႈပိုၼ်းမိူင်းတႆး (ၶိူဝ်းသႅၼ်)

႕. ၸဵင်ၶမ်းလႅင်: မၢႆ (႑႖)