ၶုၼ်သၢမ်လေႃး- ၼၢင်းဢူဝ်ႈပဵမ်ႇလႄႈ ဝၼ်းတၢင်းႁၵ်ႉ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆး

ၼႂ်းၵႃႈဢပုမ်ႇတႆးၵူႈပွတ်းတွၼ်ႈ ၸဵမ်မိူဝ်ႈၵွၼ်ႇ ၼပ်ႉသွၼ်ႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် မီးမႃးပဵၼ်ပၢၵ်ႇပၢၵ်ႇႁူဝ်ၼၼ်ႉ ဢပုမ်ႇပိုၼ်းၸိူင်းၶုၼ်သၢမ်လေႃးၵဵင်းတွင်း ၊ ၼၢင်းဢူဝ်ႈပဵမ်ႇမိူင်းၵိုင် ပဵၼ်ဢၼ်ၸိုဝ်ႈယႂ်ႇလိုဝ်းလင် ၽႄႈလိူဝ်ပိူၼ်ႈႁူဝ်ၼိုင်ႈ ၼႂ်းၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းတႆးႁဝ်း ။ ယႂ်းႁိုၼ်ၽိုၼ်ပပ်ႉ ၶုၼ်သၢမ်လေႃးၵဵင်းတွင်းၼႆႉ ယၢမ်ႈတွၼ်ႉငိၼ်းဝႃႈ ၶူးမေႃလိၵ်ႈတႆး ၼၢင်းၶမ်းၵူႇ (လုၵ်ႈယိင်းၸဝ်ႈၵၢင်းသိူဝ်) ပဵၼ်ၵေႃႉတႅမ်ႈဝႆႉ ။ ပဵၼ်ပိုၼ်းတၢင်းႁၵ်ႉသဝ်ႈမွင် ၽူဝ်မၢဝ်ႇမေးသၢဝ် မိူင်းၼိူဝ်မိူင်းတႂ်ႈ တၢႆၽၢတ်ႇၵၼ် ၊ သမ်ႉလႆႈႁၼ်ပႃးလွင်ႈယူႇသဝ်းၵိၼ်သၢင်ႈ ၊ ၾိင်ႈႁိတ်ႈႁွႆးတႆးမိူဝ်ႈၵွၼ်ႇ ပူၼ်ႉမႃး 4-5 ပၢၵ်ႇပီမိူင်း ။

ပေႃးၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈတၢင်းႁၵ်ႉၼႆႉ ၼႂ်းၶိူဝ်းတႆးႁဝ်း ယုမ်ႇယမ်ၼပ်ႉထိုဝ်တၢင်းႁၵ်ႉ ၶုၼ်သၢမ်လေႃးလႄႈ ၼၢင်းဢူဝ်ႈပဵမ်ႇ (ဢူးပဵမ်ႇ) တႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈ ။ ထိုင်တီႈ ၽူႈႁဵတ်းၵၢၼ်ပၢႆးမွၼ်းၶဝ် မိူၼ်ၼင်ႇမေႃတႅမ်ႈႁၢင်ႈၸိူဝ်းၼႆႉ ပေႃးၶဵၼ်ႇတႅမ်ႈဢွၵ်ႇမႃး ပိုၼ်းၸိူင်းတၢင်းႁၵ်ႉၶုၼ်သၢမ်လေႃး ၵဵင်းတွင်းလႄႈ ၼၢင်းဢူဝ်ႈပဵမ်ႇမိူင်းၵိုင် ။ မေႃတႅမ်ႈၽဵင်းၵႂၢမ်းႁွင်ႉၵႂၢမ်းတင်းလၢႆၵေႃႈ ပေႃးတႅမ်ႈမၢၵ်ႇႁွင်ႉမၢၵ်ႇၵၼ် လၢႆလၢႆၵေႃႉ ။ တၢင်းႁၵ်ႉၶဝ်သွင်ၵေႃႉၼႆႉ ပဵၼ်တၢင်းႁၵ်ႉဢၼ်ၸိုၼ်ႈၸၢင်ႇ လီႁူမ်ၸူမ်းၸွမ်းသေတႃႉၵေႃႈ လိုၼ်းသုတ်းသမ်ႉယဝ်ႉၵႂႃႇတီႈ လွင်ႈသဝ်ႈဝဝ်းမွင် ဢၼ်ယိၼ်းလီၶေႃးၶူမ်မွင်ၸႂ်ၸွမ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ ။

“ ပေႃးဝႃႈ ပီႈတူၺ်းလၢဝ်ယူႇၼိူဝ်သုင် မၼ်းမိူၼ်ၶုၼ်သၢမ်လေႃးၼၢင်းဢူးပဵမ်ႇ လႆႈၽၢတ်ႇယၢၼ်ၵၼ် တေႃႇၸူဝ်ႈသဵင်ႈသုတ်းပၢၼ် မိူဝ်ႈလႂ်ၸွင်ႇတေၶွႆႈၶိုၼ်းၵၼ် တၢင်းႁၵ်ႉႁဝ်းႁႃးၵေႃႈတေႃႈၼင်ႇၼၼ် ” ။ “ ၶုၼ်သၢမ်လေႃးၼၢင်းဢူးပဵမ်ႇ ႁၵ်ႉၵၼ်ပေႃးလႆႈတၢႆၵႂႃႇ ၶေႃးၶူမ်ၵွပ်ႈလွင်ႈလူၺ်ႈတၢင်းႁၵ်ႉႁဝ်းယူႇ ” ၵႂၢမ်းၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်ၵႂၢမ်းဢၼ်မေႃႁွင်ႉၵႂၢမ်းလူင် ၸၢႆးသၢႆမၢဝ်း ႁွင်ႉမႃးၸဵမ်မိူဝ်ႈလႂ်လႂ်ယဝ်ႉ ။ ဝၢႆးမႃး မေႃႁွင်ႉၽဵင်းၵႂၢမ်းတႆးၵေႃႈ ႁွင်ႉမၢၵ်ႇၵၼ် ဢမ်ႇႁူႉပဵၼ်လၢႆၵေႃႉလၢႆႁူဝ်ၵမ်းလဵဝ် ။

ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈယဝ်ႉ ၼႂ်းပိုၼ်းၸိူင်းလွင်ႈၶုၼ်သၢမ်လေႃးလႄႈ ၼၢင်းဢူဝ်ႈပဵမ်ႇၼႆႉ မီးလွင်ႈလီဝူၼ်ႉၸွမ်းလႄႈ မီးလွင်ႈလီထတ်းသၢင်ၸွမ်းတင်းၼမ် ။ ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၼႆႉ ၵမ်ႈၽွင်ႈလၢတ်ႈဝႃႈ ၶုၼ်သၢမ်လေႃးလႄႈ ၼၢင်းဢူဝ်ႈပဵမ်ႇၼႆႉ ပဵၼ်လွင်ႈဢၼ်ၵိူတ်ႇၶိုၼ်ႈမႃးတႄႉ ပဵၼ်လွင်ႈဢၼ်ပဵၼ်တႄႉမီးတႄႉ ။ ၼႂ်းၼမ်ႉလိၼ်ႁိၼ်ၽႃမိူင်းတႆးၵေႃႈ မီးလၵ်းထၢၼ် (သၢၵ်ႈသေႇ) မၼ်းမႃး တေႃႇထိုင်ယၢမ်းမိူဝ်ႈလဵဝ် ။ တီႈႁိူၼ်းၶုၼ်သၢမ်လေႃး ၵဵင်းတွင်းၵေႃႈ မီးယူႇတေႃႇဝၼ်းမိူဝ်ႈလဵဝ် ။ ၶုမ်ၵုတ်းပႃႇႁဵဝ်ႈ ၶုၼ်သၢမ်လေႃး ၼၢင်းဢူဝ်ႈပဵမ်ႇၵေႃႈ မီးယူႇတီႈမိူင်းၵိုင် တေႃႇဝၼ်းမိူဝ်ႈလဵဝ် – ဝႃႈၼႆၵၼ် ။

ၵူၺ်းၵႃႈ ၵမ်ႈၽွင်ႈသမ်ႉဝႃႈ ပဵၼ်ဢပုမ်ႇၵူၺ်း ၊ ဢမ်ႇၸႂ်ႈလွင်ႈၵိူတ်ႇၶိုၼ်ႈတႄႉ ၼႆၵေႃႈမီး ။ လွင်ႈၼႆႉ ဢိင်ဢၢင်ႈၵၼ်ဝႃႈ မေႃတႅမ်ႈလိၵ်ႈၶဝ်မိူဝ်ႈၵူႈပွၵ်ႈ မေႃတူၺ်းၸွမ်းၾိင်ႈတိုၼ်းပဵၼ် သၽႃႇဝၼမ်ႉလိၼ်ႁိၼ်ၽႃမိူင်းတႆးသေ တႅမ်ႈဢွၵ်ႇမႃးၵူၺ်း ။ မိူၼ်ၼင်ႇ တီႈမိူင်းၵိုင်ၼၼ်ႉ ၶုၼ်သၢမ်လေႃးလႄႈ ၼၢင်းဢူဝ်ႈပဵမ်ႇ ယုမ်ႉတေႃႇၵၼ်ၵၼ် ႁဵတ်းႁႂ်ႈလိၼ်မိူင်းပေႃးၶူင်ႈယၢၼ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈ ၊ ၾိင်ႈပိူင်လိၼ်မိူင်း တိုၼ်းၶူင်ႈယၢၼ်းၵူႈတီႈယူႇယဝ်ႉ ။ ဢၼ်ဝႃႈတၢႆၵႂႃႇပဵၼ်လၢဝ်ယူႇၼိူဝ်ၾႃႉ လၢဝ်ၵၢၼ်းသၢမ်တႃ ၊ ဢမ်ႇၼၼ် လၢဝ်ၶုၼ်သၢမ်လေႃးလႄႈၼၢင်းဢူဝ်ႈပဵမ်ႇ ဢၼ်မီးလၢဝ်သၢမ်လုၵ်ႈ ႁွင်ႉဝႃႈၵၢၼ်းသၢမ်တႃ ၶႅၼ်ႈဝႆႉၼၼ်ႉၵေႃႈဢမ်ႇၸႂ်ႈ ၊ ၵွပ်ႈဝႃႈလၢဝ်ၼႆႉ မီးၵိုၵ်းၵၢင်ႁၢဝ်မႃး ၼပ်ႉႁူဝ်လၢၼ်ႉလၢၼ်ႉပီယဝ်ႉ ။ ဢၼ်ဝႃႈဝဵင်းၵျွၵ်ႉမႄး ပဵၼ်ဝဵင်းၵျွၵ်းမႄး ၊ ယွၼ်ႉတၢင်ႇမႃႉၶုၼ်သၢမ်လေႃးၵိူင်း တေပိၼ်ႈတူၵ်းသေ ၶုၼ်သၢမ်လေႃးလုၵ်ႉၼိူဝ်မႃႉတူဝ်ၼိုင်ႈ ၵျွၵ်းၵႂႃႇမႄးတၢင်ႇမႃႉၼၼ်ႉ ၼႆၵေႃႈဢမ်ႇၸႂ်ႈ ၊ ၵွပ်ႈဝႃႈ ဝဵင်းၵျွၵ်ႉမႄးၼႆႉ ပဵၼ်ဝဵင်းႁိၼ်လမ် ၊ လုၵ်ႉတီႈႁိၼ်လမ်သေ ၶိုၼ်းပိၼ်ႇၵႂၢမ်းမၢၼ်ႈမႃးၵမ်းသိုဝ်ႈဝႃႈ ၵျွၵ်ႉမႄး – ဝႃႈၼႆၵၼ် ။

ၵမ်းၼႆႉ ႁဝ်းမႃးသွၼ်ႇဝႃႈ လွင်ႈၶုၼ်သၢမ်လေႃး ၼၢင်းဢူဝ်ႈပဵမ်ႇၼႆႉ ပဵၼ်လွင်ႈတႄႉမီးတႄႉ ၊ ၵိူတ်ႇၶိုၼ်ႈမီးမႃးတႄႉ ၼႆသေၵွၼ်ႇလႃႈ ။ ပီႈၼွင်ႉမိူင်းၵဵင်းတွင်းၶဝ်တႄႉ ပီ 2016 ၼႆႉ တေၸတ်းႁဵတ်း ပၢင်ပွႆးယုၵ်ႉယွင်ႈၶုၵ်းထူပ်း ဝၼ်းၵိူတ်ႇပိုၼ်းတၢင်းႁၵ်ႉတႆး ၶုၼ်သၢမ်လေႃး ၶွပ်ႈၶူပ်ႇ 1,001 ပီ ၊ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 11/02/2016 ဢၼ်မႅၼ်ႈဝၼ်းတႆး လိူၼ်သၢမ်မႂ်ႇ 3 ၶမ်ႈ ၊ တီႈဝၢင်းႁေႃၶုၼ်သၢမ်လေႃး ဝၢၼ်ႈပႃႇသႃ မိူင်းၵဵင်းတွင်း ။

ပၢင်ပွႆးၼႆႉ တေၸတ်းတင်ႈတႄႇဝၼ်းတီႈ 6 တေႃႇထိုင် 11 ၶၢဝ်းတၢင်း 6 ဝၼ်း ။ ဢၼ်ဢွၼ်ႁူဝ်ၼမ်းၼႃႈၸတ်းႁဵတ်း ပဵၼ်ၸုမ်းပီႇတုၸိတ်ႉ SSS လႄႈ ၵေႃလိၵ်ႈလၢႆးလႄႈၾိင်ႈငႄႈတႆး ၵဵင်းတွင်း ။ ပီၼႆႉ ၼႂ်းပၢင်ပွႆး တေမီးမေႃႁွင်ႉၽဵင်းၵႂၢမ်းပၢၼ်မႂ်ႇ ၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇ ၸၢႆးပိုၼ်း၊ ၸၢႆးလၢဝ်မိူင်း (ယၢဝ်း) ၊ ၶိင်းလၢဝ် ၸိူဝ်းၼႆႉမႃးလဝ်ႇမူၼ်ႈတူၼ်ႈၸႂ်ပၼ် ။ ၵႂၢမ်းပၢၼ်ၵဝ်ႇ တေမီးၸုမ်းၸၢႆးၶိူဝ်းသုင် ၸိူဝ်းၼႆႉ ။

မိူဝ်ႈပီၵၢႆ 2015 (လိူၼ်သၢမ်မႂ်ႇ 3 ၶမ်ႈ) ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၵေႃလိၵ်ႈလၢႆးလႄႈၾိင်ႈငႄႈတႆး ဝဵင်းၵဵင်းတွင်း ဢွၼ်ႁူဝ်ၼမ်းၼႃႈ ပီႈၼွင်ႉမိူင်းၵဵင်းတွင်းသေ ၸတ်းႁဵတ်းပၢင်ပွႆးၶုၵ်းထူပ်း ဝၼ်းၵိူတ်ႇပိုၼ်းဝၼ်းတၢင်းႁၵ်ႉတႆး ၶုၼ်သၢမ်လေႃး လႄႈၼၢင်းဢူဝ်ႈပဵမ်ႇ ၶွပ်ႈၶူပ်ႇ 1,000 (တဵမ်ႁဵင်ပီ) ၊ ဢွင်ႈတီႈဝၢင်းႁေႃၶုၼ်သၢမ်လေႃး ၶၢဝ်းတၢင်း 6 ဝၼ်း တင်ႈတႄႇဝၼ်းတီႈ 17-22/01/2015 ၼင်ႇၵဝ်ႇ ။ ၼႂ်းပၢင်ပွႆးၵေႃႈ မီးႁွင်ႈၼႄပိုၼ်း ၊ တၢင်းၵႃႈၾိင်ႈထုင်း ။ မီးပၢင်မူၼ်ႈသိူဝ်း ႁွင်ႉၽဵင်းၵႂၢမ်းတႆးပၢၼ်မႂ်ႇ ပၢၼ်ၵဝ်ႇၸိူဝ်းၼႆႉတႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈ ။ ပၢင်ပွႆးမိူဝ်ႈပီၵၢႆ ယင်းမီးမေႃၵႂၢမ်းလူင် ၸၢႆးသၢႆမၢဝ်း ဢိၵ်ႇၸၢႆးပိုၼ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ မႃးႁွင်ႉၽဵင်းၵႂၢမ်းလူးၵွၼ်ႇ ။

ယိူင်းဢၢၼ်း ဢၼ်လႆႈၸတ်းပၢင်ပွႆးၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈပဵၼ်ၵၢၼ်ႁဵတ်းတႃႇၼတၢင်းလီၼႃးမုၼ် ၸႅၵ်ႇဝၢၵ်ႈၵုသူလ် ၸူးထိုင်ဝိၺၢၼ်ႇၶႂၼ်ငဝ်း ၶုၼ်သၢမ်လေႃးလႄႈ ၼၢင်းဢူဝ်ႈပဵမ်ႇ ။ ႁႂ်ႈပီႈၼွင်ႉတႆးတီႈၸမ်တီႈၵႆ လႆႈမႃးႁူပ်ႉထူပ်းမိုတ်ႈၵိုဝ်း ၸမ်ၸႂ်ၵၼ် ၊ ႁႂ်ႈမၢဝ်ႇသၢဝ်တႆးမေႃႁၵ်ႉၵၼ် ပၼ်ႈၵႅၼ်ႇၼႅၼ်ႈၼႃ၊ ႁႂ်ႈႁၵ်ႉၵၼ် မိူၼ်ၼင်ႇၶုၼ်သၢမ်လေႃး လႄႈ ၼၢင်းဢူဝ်ႈပဵမ်ႇ – ၼႆယဝ်ႉ ။

ထႅင်ႈလွင်ႈၼိုင်ႈၵေႃႈ ပီႈၼွင်ႉမိူင်းၵဵင်းတွင်းၵမ်ႈၽွင်ႈ မီးတၢင်းယုမ်ႇယမ်ဝႃႈ ပေႃးလႆႈၸတ်းပွႆး ၶုၼ်သၢမ်လေႃးၼႆၸိုင် ဝိၺၢၼ်ႇၶႂၼ်ငဝ်း ၶုၼ်သၢမ်လေႃး ပႂ်ႉပႃးတူၺ်းထိုင် ။ တင်ႈတႄႇ လႆႈၸတ်းပၢင်ပွႆးမႃးလၢႆလၢႆပီၼႆႉ ပီႈၼွင်ႉမိူင်းၵဵင်းတွင်းၵေႃႈ ယူႇငၢႆႈလူမ်ၸႂ် ၵတ်းယဵၼ်သိူဝ်းၸႂ်မႃး – ၼႆယဝ်ႉ ။

မိူင်းၵဵင်းတွင်း ၵိင်ႇၸႄႈဝဵင်းၵဵင်းတွင်းၼႆႉ ယူႇၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းမိူင်းၼၢႆး ၸႄႈတွၼ်ႈလၢင်းၶိူဝ်း ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း ။

ဝၼ်းတၢင်းႁၵ်ႉတႆးၼႆႉ တီႈၼႂ်းမိူင်းထႆးၵေႃႈ ၶိူဝ်းႁိူၼ်းၶုၼ်သၢမ်လေႃး ယၢမ်ႈဢွၼ်ႁူဝ်မူႇၸုမ်းပီႈၼွင်ႉတႆး ၼႂ်းၵဵင်းမႆႇ ၸတ်းႁဵတ်းမႃးယဝ်ႉ လၢႆတီႈလၢႆပွၵ်ႈ ။ ယိူင်းဢၢၼ်းပိူဝ်ႈတႃႇ ႁႂ်ႈဝိၺၢၼ်ႇၶႂၼ်ငဝ်း ၶုၼ်သၢမ်လေႃး – ၼၢင်းဢူဝ်ႈပဵမ်ႇ လႆႈႁပ်ႉၽွၼ်းလီၼႃးမုၼ်လႄႈ ႁႂ်ႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆး မီးလွင်ႈၽွမ်ႉႁူမ်ႈၵၼ် ၊ ႁႂ်ႈပဵၼ်ၵၢၼ်ထႅမ်သၢင်ႈပႃႇရမီႇ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆး ႁႂ်ႈလႆႈလီၸၢတ်ႈၼႆႉၸၢတ်ႈၼႃႈ ။

ၼွၵ်ႈသေၼၼ်ႉ ယိူင်းဢၢၼ်းပႃး ပိူဝ်ႈတႃႇႁႂ်ႈၵူၼ်းၵူႈၸိုင်ႈမိူင်းၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ ႁူႉၸၵ်းတႆး ၊ ႁူႉပိုၼ်းတႆး ၊ ႁူႉထိုင်လွင်ႈမိူင်းတႆး ၊ မီးၽူႈၵေႃႉမီးသၸ်ႉၸႃႇတၢင်းႁၵ်ႉၸိုၼ်ႈၸၢင်ႇ ။ ႁႂ်ႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆးမႅတ်ႇပႅင်းၾိင်ႈထုင်းတႆး ၵိုၵ်းပိုၼ်းၵႂႃႇယိုၼ်းယၢဝ်း ၶၢဝ်းႁိုင်လႄႈ ႁႂ်ႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆးၸုပ်ႈသႅၼ်းမႂ်ႇ လႆႈႁူႉပိုၼ်းၶုၼ်သၢမ်လေႃး – ၼၢင်းဢူးပဵမ်ႇသေ မေႃၵဵပ်းဢဝ်လွင်ႈလီမႃးၸႂ်ႉပဵၼ်ဝႅပ်ႇယၢင်ႇတၢင်းတိုဝ်းၵမ် ၊ ႁႂ်ႈမီးသၸ်ႉၸႃႇသိုဝ်ႈသႂ်တေႃႇ ၵူပ်ႉၵူႈၵေႃႉႁၵ်ႉ ၊ ႁႂ်ႈမီးမဵတ်ႉတႃႇတေႃႇၼႃႈႁိူၼ်းတႃယေး ၊ ပိူဝ်ႈတႃႇလူတ်းယွမ်းပႅတ်ႈ ပၢၼ်ပဵၼ်ပေႃႈႁၢင်ႉ မႄႈႁၢင်ႉ ၊ ပေႃႈသိုပ်ႇမႄႈၵပ်း၊ လွင်ႈၼွၵ်ႈၸႂ်တေႃႇၵေႃႉႁၵ်ႉၸိူဝ်းၼႆႉ – ၼႆယူႇ ။

ၸွမ်းၼင်ႇၸဝ်ႈပၢႆးပိုၼ်း လၢႆလၢႆၸဝ်ႈ မွၵ်ႇလၢတ်ႈတႅမ်ႈဝႆႉၼၼ်ႉ လိူၼ်သၢမ်မႂ်ႇ 3 ၶမ်ႈ ၊ ပဵၼ်ဝၼ်းၶုၼ်သၢမ်လေႃး ၼၢင်းဢူဝ်ႈပဵမ်ႇ ၊ ဢဝ်ႁဵတ်းဝၼ်းတၢင်းႁၵ်ႉတႆးၵေႃႈလႆႈ ။ ၶိူဝ်းတႆး ဢမ်ႇတၢပ်ႈလူယိူင်ႈႁဵတ်းၸွမ်း ၾိင်ႈထုင်းဝၼ်းတၢင်းႁၵ်ႉ ၶွင်မိူင်းဝၼ်းတူၵ်း (ဝၼ်းဝႃးလဵၼ်းထႆႊ) ဢၼ်မႅၼ်ႈဝၼ်း လိူၼ်ၾႅပ်ႊၿိဝ်ႊရီႊ 14 ဝၼ်း ၵူႈပီၼၼ်ႉ – ၼႆယဝ်ႉ ။

ၶူးယိင်း (ဢႃးၸၢၼ်) ပရၶွင်ႊ ၼိမၼ်ႊႁေမိၼ်ႊ ၸဝ်ႈပၢႆးပိုၼ်းၸၢဝ်းထႆး ယၢမ်ႈၵၢဝ်ႇလၢတ်ႈၼႄတီႈ ပၢင်ဢုပ်ႇဢူဝ်း ၾိင်ႈငႄႈတႆး / ထႆး ဝဵင်းၵဵင်းႁုင်ႈ (သိပ်းသွင်ပၼ်းၼႃး) မိူဝ်ႈ 6/10/2006 ဝႃႈ – ဝၼ်းၵိူတ်ႇၶုၼ်သၢမ်လေႃးၵဵင်းတွင်းလႄႈ ဝၼ်းသၢမ်လေႃး-ဢူဝ်ႈပဵမ်ႇ (ၵူႈႁၵ်ႉပၢၼ်ဢွၼ်ၸိုင်ႈၸၢင်ႇ) တၢႆၶွႆႈၸွမ်းၵၼ်ၼၼ်ႉ ပဵၼ်ဝၼ်းလိူၼ်သၢမ်မႂ်ႇ 3 ၶမ်ႈ ၊ သမ်ႉတူၵ်းၼႂ်းလိူၼ်ၾႅပ်ႉၿိဝ်ႊရီႊၼင်ႇၵဝ်ႇ ။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈႁပ်ႉႁွင်း ပဵၼ်ဝၼ်းတၢင်းႁၵ်ႉသေ ၸတ်းႁႅၼ်းဝၼ်းဝႃႊလဵၼ်ႊထၢႆႊ တႆးၵေႃႈလႆႈ ။ ဝၼ်းလိူၼ်းသၢမ်မႂ်ႇသၢမ်ၶမ်ႈၼႆႉ လီဢဝ်ပဵၼ်ဝၼ်းတၢင်းႁၵ်ႉ ၶွင်ၵူၼ်းၼုမ်ႇသၢဝ်ၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆးသေ ယုၵ်ႉယွင်ႈတၢင်းႁၵ်ႉ ၶုၼ်သၢမ်လေႃး + ၼၢင်းဢူဝ်ႈပဵမ်ႇ သွင်မၢဝ်ႇသၢဝ်ၶဝ်ၵႂႃႇယူႇ ။ ႁႂ်ႈတွင်းငၢႆႈၼႆႉယင်းလီႁွင်ႉဝႃႈ – ဝၼ်းဢူဝ်ႈပဵမ်ႇ + သၢမ်လေႃး (U Piam+Sarmlaw Day) ၼႆပွတ်းပွတ်းၵၼ် – ၼႆယူႇ ။

ၽူႈမီးပိုၼ်ႉႁူႉၼႂ်းတႆးၵေႃႉၼိုင်ႈ ယၢမ်ႈလၢတ်ႈတိုၵ်းသူၼ်းဝႃႈ – တၢင်းႁၵ်ႉၼႆႉ ပဵၼ်မဵတ်ႉတႃထမ်း ၊ ၵေႃႉမီးမဵတ်ႉတႃထမ်း ပဵၼ်ၵေႃႉဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၾိင်ႈၵူၼ်းၵတ်းယဵၼ် သိူဝ်းသႂၢင်ႇ ။ ၵွပ်ႈၼၼ် ဝၼ်းတၢင်းႁၵ်ႉၼႆႉ ႁႂ်ႈပဵၼ်ဝၼ်းဢၼ်ၾိုၵ်းသူင်ႇမဵတ်ႉတႃပၼ် ၵူၼ်းတင်းလၢႆလႄႈ ႁႂ်ႈပဵၼ်ဝၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ၽွၼ်းလီၸွႆႈၵၼ် ၼႂ်းၾိင်ႈၵူၼ်းတီႈလႂ် ဢွင်ႈၼၼ်ႉ ။ ၵၢၼ်သင်ၵေႃႈယဝ်ႉတူဝ်ႈလူၺ်ႈႁႅင်းၸႂ် ၊ ႁႅင်းၸႂ်ပဵၼ်ဢမ်းၼၢၸ်ႈ ၊ ဢမ်းၼၢၸ်ႈသမ်ႉမႃးတီႈသတ်ႉထႃး ၊ သတ်ႉထႃးသမ်ႉၵိုၵ်းပႃးၸႂ်ႁၵ်ႉမဵတ်ႉတႃ – ဝႃႈၼႆ ။

ၶွင်ၾၢၵ်ႇဝၼ်းတၢင်းႁၵ်ႉ – ႁၵ်ႉဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ လီႁၵ်ႉၸွမ်းလၵ်းထမ်းၼင်ႇပႃႈတႂ်ႈၼႆႉ – ယုမ်ႇယမ်ၼမ်ႉၸႂ်ၵၼ် (သတ်ႉထႃ) ၊ ႁူႉဝႃႈဢၼ်လႂ်ၽိတ်း ဢၼ်လႂ်ထုၵ်ႇ (ပၺ်ၺႃ) ၊ မီးၸႂ်ပိၼ်ႇပၢႆႇၸွႆႈထႅမ်ၵၼ် (မဵတ်ႉတႃ) လႄႈ မီးၸႂ်ဢူတ်းယိူၼ်ႉတေႃႇၵၼ် (ၶၼ်တီ) ၊ ၼႆႉၸင်ႇပဵၼ်တၢင်းႁၵ်ႉတႄႉ ၊ (လပ်းႁူလပ်းတႃမွပ်ႈတူဝ်မွပ်ႈၸႂ်ႁႂ်ႈၵၼ် ၊ ႁပ်ႉတၢႆတၢင်ၵၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈတၢင်းႁၵ်ႉတႄႉ ၊ ပဵၼ်တၢင်းႁၵ်ႉၵူၼ်းယွင်ႇ – ပုထုၸ်ႉၸၼူဝ် ဢုမ်မတၵူဝ် – ၵူၺ်း – ၼႆယဝ်ႉ ။ (ဢိင်ၼႂ်းထမ်မပတ) ။

ၵဵပ်းႁွမ်တွမ်တႅမ်ႈ ၸၢႆးၽွၼ်းလီ (မိူင်းၶူဝ်ၶမ်း)