ၽႅၼ်ႇလိၼ်ၸိုင်ႈတႆးၼႆႉ မီးလွႆသုင်ထိူၼ်ႇလိုၵ်ႉ
ၼမ်ႉႁူၺ်ႈၼမ်ႉႁွင်ႈ ၼမ်ႉတူၵ်းတၢတ်ႇၼမ်၊ ပဵၼ်မိူင်းဢၼ်ႁၢင်ႈလီ မိူင်း ၼိုင်ႈ၊
ၸိုင်ႈတႆးၼႆႉ ပဵၼ်ထုင်ႉလိုမ်လွႆသုင်၊ သုင်လိူဝ်ၼမ်ႉပၢင်လၢႆႇ 5-6000 ထတ်း။ ၸိၵ်းလွႆသုင်လိူဝ်ပိူၼ်ႈၼႆႉ
ပဵၼ်လွႆလဵင်း ၼႂ်းမိူင်ယႆ ဢၼ်တၢင်းသုင်မီး 8,777 ထတ်း၊ လွႆၸွင်ႈ ၼႂ်းမိူင်းသႅၼ်ဝီ၊ လွႆပၢင်ၼွင် ၼႂ်းမိူင်းၵဵင်းတုင်၊
လွႆၸၢင်ႉ ၼႂ်းမိူင်းၵိုင် ၸိူဝ်းၼႆႉ သုင် 8,000 ထတ်းပၢႆလွၼ်ႉလွၼ်ႉ။ လွႆႁူၼ်း ၼႂ်းပၢင်းတရႃႉ သုင် 7,678
ထတ်း၊ လွႆမေႃး၊ လွႆမွင် ၼႂ်းၵႄႈ ၼမ်ႉ တမ်ႇၽၢၵ်ႇ လႄႈ ၼမ်ႉပွၼ်
လွႆမူး ၼႂ်းမိူင်းမႂ်ႇ (သဝ်ႁိၼ်သဝ်ၾႃႉ) ၸိူဝ်းၼႆႉ သုင် 7-8,000
ထတ်း။ လွႆမႃႉ ၼႂ်းၵလေႃးၵေႃႈ သုင် 5,000
ထတ်းပၢႆ။
ၼႂ်းမိူင်းတႆးမီး ၼမ်ႉမႄႈဢွမ်ႇမႄႈလူင်တင်းၼမ်၊
လႆလူင်းၸွမ်းၵႄႈလွႆလႄႈၾင်ႇၼမ်ႉၸႅဝ်ႈ။ ၼမ်ႉၶူင်းတတ်းၽႃႇၽႅၼ်ႇ လိၼ်မိူင်းတႆး
လူင်းပဵၼ်သွင်ပွတ်း၊ ပွတ်းဢွၵ်ႇလႄႈပွတ်းတူၵ်း။ ႁူဝ်ၼမ်ႉၶူင်း
မီးတၢင်းသၼ်လွႆထိပႅတ်ႉ ၼႂ်းမိူင်းၶႄႇသေ လုၵ်ႉတၢင်းႁွင်ႇလႆလူင်းတၢင်းၸၢၼ်း လတ်ႈၶဝ်ႈၼႂ်းၵူင်မိူင်းတႆးလႄႈ
ႁွင်ႉဝႃႈၼမ်ႉၶူင်း။ ၸွမ်းၾင်ႇသွင်ၶၢင်ႈ လွႆသုင် 6-7,000 ထတ်း၊ ၾင်ႇၼမ်ႉလိုၵ်ႉၸၼ်း၊ ၼမ်ႉၸႅဝ်ႈၵတ်းၸီႈ မီးတၢတ်ႇသုင်။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ
ၼမ်ႉၶူင်းၼႆႉ ယင်းလတ်းၽႃႇၶဝ်ႈ မိူင်းယၢင်းလႅင်၊ မိူင်းယၢင်း လႄႈ မိူင်းမွၼ်း သေ
လႆၶဝ်ႈၼႂ်းၵူတ်ႉပၢင်ႇလၢႆႇ မုၵ်ႉတမ (The Gulf of Martaban)
တီႈဝဵင်း မေႃႇလမႅင်ႇ (Moulmein)။ ၽၢၵ်ႇတၢင်းတူၵ်း မီးၼမ်ႉတီး၊ ၼမ်ႉၼိမ်း၊ ၼမ်ႉပၢင်၊ ၼမ်ႉတဵင်း၊ ၼမ်ႉပွၼ်
ၸိူဝ်းၼႆႉ လႆၶဝ်ႈၼႂ်းၼမ်ႉၶူင်း။
ၼမ်ႉပၢင်လႆၶဝ်ႈၼႂ်းၼမ်ႉၶူင်းၾၢႆႇၸၢၼ်းဝဵင်းၵုၼ်ႁိင်း၊ ၵွပ်ႈဝႃႈ
ၼႂ်းၼမ်ႉပၢင်မီးၵုၼ်ၼမ်။ ၽၢၵ်ႇတၢင်း ဢွၵ်ႇ မီးၼမ်ႉမႃႉ၊ ၼမ်ႉၼၢင်း၊ ၼမ်ႉၶႃ၊
ၼမ်ႉသိမ်၊ ၼမ်ႉႁၢင်၊ ၼမ်ႉၵျွတ်ႈ၊ ၼမ်ႉထႃး၊ ၼမ်ႉမႄႈၵုၼ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ လႆၶဝ်ႈ
ၼႂ်းၼမ်ႉၶူင်း။
ၼမ်ႉၶွင်သမ်ႉ တတ်းၶႅၼ်ႈလႅၼ်လိၼ်မိူင်းတႆး လႄႈ
မိူင်လၢဝ်း တၢင်းယၢဝ်းမီးမွၵ်ႈ 120 လၵ်းပၢႆ၊
လုၵ်ႉပွတ်းသၼ် လွႆထိပႅတ်ႉ လႆလူင်းမႃးၸွမ်းၼမ်ႉၶူင်း လတ်းၶဝ်ႈၵႂႃႇမိူင်းလၢဝ်း၊
မိူင်းထႆး၊ မိူင်းၵမ်ႊၿူႊၶျႃႊ လႄႈ မိူင်းဝႅတ်ႉၼၢမ်းသေ လႆၶဝ်ႈၵႂႃႇ
ၼႂ်းၵူတ်ႉပၢင်လၢႆႇထႆး။ ၼမ်ႉလမ်း - ၼမ်ႉလူၺ် ဢၼ်မီႁိမ်းဝဵင်းမိူင်းလူၺ် မိူင်းယၢင်း
ၼႂ်းၵဵင်းတုင် ၼမ်ႉပင်းလႄႈ ၼမ်ႉၵူၵ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ လႆၶဝ်ႈၼႂ်းၼမ်ႉၶွင်။
ၼမ်ႉမၢဝ်း၊ ၼမ်ႉတူႈ ၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇၵေႃႈ
မီးၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇသေ လႆၶဝ်ႈၼႂ်းၼမ်ႉၵဵဝ်။ မိူင်းတႆးပွတ်းၸၢတ်းသမ်ႉ
မီးမႄႈၼမ်ႉဢၼ်ၸိုဝ်ႈယႂ်ႇ မိူၼ်ၼင်ႇ ၼမ်ႉၸေႃႇၵျီႇ၊ ၼမ်ႉလင်း၊ ၼမ်ႉတမ်ႇၽၢၵ်ႇ
လႄႈၼမ်ႉၽီလူူး။
ၼမ်ႉမႄႈဢွၼ်ႇမႄႈလူင် လႆလတ်းႁူၺ်ႈလတ်းလွႆ လႄႈ
ၼမ်ႉတူၵ်းတၢတ်ႇၵေႃ ႈမီးတင်းၼမ်၊ ဢၼ်ယႂ်ႇလိူဝ်ပိူၼ်ႈ ပဵၼ်ၼမ်ႉ တူၵ်းတၢတ်ႇၸူင်ဢၢင်၊
(ၼမ်ႉတဵင်း) ဢၼ်မီးၼႂ်းၵဵင်းတွင်း ႁိမ်းမိူင်းၼၢႆး၊ ထတ်းလူင်းမႃး ထီႉသွင် ပဵၼ်ၼမ်ႉ
တူၵ်းတၢတ်ႇ ဢူမ်ပူႈ (ၼမ်ႉပၢင်) ဢၼ်မီႁိမ်းဝဵင်းမိူင်းသူႈ။ ၼမ်ႉတူၵ်းတၢတ်ႇၼမ်ႉယၢဝ်
တီႈဝၢၼ်ႈသၢင်း ႁိမ်းဝဵင်းသီႇပေႃႉၼႆႉၵေႃႈ တၢင်းသုင်မီး 1,500
- 2000 ထတ်း လႄႈ ဢဝ်ႁဵတ်းႁႅင်းၼမ်ႉၾႆးၾႃႉ
ၸႂ်ႉတိုဝ်းယူႇၼႂ်းဝဵင်းၼမ်ႉတူႈတင်းႁူင်းၵၢၼ်ႁႄႈ မေႃႇပၢင်ယုင်းၼမ်ႉတူႈ။
ႁိမ်းဝဵင်းမိူင်းပွၼ်သမ်ႉ မီးၼမ်ႉတူၵ်းတၢတ်ႇ 3 တီႈ၊ ႁိမ်းဝဵင်းလွၵ်ႉၸွၵ်ႇ မီးၼမ်ႉတူၵ်းတၢတ်ႇ ၼမ်ႉၸေႃႇၵျီႇ၊
ႁိမ်းဝဵင်းယွင်ႁူၺ်ႈ မီးၼမ်ႉတူၵ်းတၢတ်ႇဢွၼ်ႇ 2 တီႈ၊ ၸွမ်းသၢႆၼမ်ႉပၢင်သမ်ႉ လိူဝ်သေၼမ်ႉတူၵ်းတၢတ်ႇ ဢူမ်ပူႈယဝ်ႉ
ယင်းမီးၼမ်ႉတူၵ်းတၢတ်ႇထႅင်ႈတင်းၼမ်။ သၢႆၼမ်ႉၶူင်းၵေႃႈ မီးၼမ်ႉတူၵ်းတၢတ်ႇ (မီးတၢင်ႉ
မီးသွႆ မီးၵႅင်ႇ) ၼမ်။
ၼႂ်းမိူင်းတႆး မီးၼွင်ဢွၼ်ႇၼွင်လူင် တင်းၼမ်။ ၼွင်ႁၢႆးယႃႈ
(ဢၢင်းလေး) ၼႆႉ ၵႂၢင်ႈလိူဝ်ပိူၼ်ႈသေ မီးဝၢၼ်ႈၵူၼ်း ယူႇၼမ် လႄႈ မီးၵုၼ်ၽူး
ဢၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈလႆႈၼမ်။
ၼမ်ႉဢွၵ်ႇႁူး (ၼမ်ႉဝွတ်း၊ ၼမ်ႉပုၼ်း)
ဢၼ်ၵူၼ်းမိူင်းႁိမ်းႁွမ်း ဢဝ်ယိပ်းတိုဝ်းလႆႈတင်းပီ ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၼမ်ႉႁူးႁူဝ်ပူင်း၊
ၼမ်ႉႁူးမေႃႇသၢႆး၊ ၼမ်ႉႁူးပထူး (လွၵ်ႉၸွၵ်ႇ)၊ ၼမ်ႉႁူးတူၼ်ႈတီး (တွင်ႇၵျီး)
ၸိူဝ်းၼႆႉ ၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇ။
ၼမ်ႉပုင်ႇၼမ်ႉမႆႈၵေႃႈ မီးလၢႆတီႈ၊ ၼမ်ႉပုင်ႇသီႇပေႃႉ၊
ၼမ်ႉပုင်ႇလႃႈသဵဝ်ႈ၊ ၼမ်ႉပုင်ႇသႅၼ်ဝီ၊ ၼမ်ႉပုင်ႇလၢင်းၶိူဝ်း၊ ၼမ်ႉပုင်ႇ ၵဵင်းတုင်၊
ၼမ်ႉပုင်ႇၶွင်ႇတႅင်ႇ (ၼွင်ႁၢႆးယႃႈ) ၸိူဝ်းၼႆႉ ၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇသေ
ပဵၼ်တီႈၵူၼ်းမိူင်းမႃးလိုဝ်ႈသဝ်း ဢႅဝ်ႇတွင်ႈတဵဝ်း ဢၢပ်ႇၼမ်ႉပုင်ႇၼမ်ႉမႆႈ။
ၼိူဝ်ႉလိၼ်ၾုၼ်ႇငႂ်ႈၼႂ်းမိူင်းတႆးၼႆႉ ၵမ်ႈၼမ် ပဵၼ်လိၼ်ၽုၺ်ႈ
လိၼ်ၶၢၼ် (လိၼ်လႅ်င် / လမ် / မူၼ်ႇ) သေ ပွတ်းတႂ်ႈလိၼ် သမ်ႉ
မီးမၢၵ်ႇႁိၼ်ဢႃယုၵႄႇထူၼ်ႈ တင်းၼမ်။ ၵွပ်ႈၼႆ တႂ်ႈလိၼ်မိူင်းတႆးၼႆႉ
ဢွၵ်ႇႁႄႈလၢႆပိူင်လၢႆသႅၼ်း တင်းၼမ်ယဝ်ႉ။
လိူၼ်တႆး
02-03-2016
