ဝဵင်းလႄႈသဵၼ်ႈတၢင်းၵပ်းသိုပ်ႇ

မိူင်းတႆးၼႆႉ ၸၵ်းၽႄပဵၼ်ဝႆႉ တွၼ်ႈလိၼ်ပွတ်းႁွင်ႇ ပွတ်းၸၢၼ်း လႄႈ ပွတ်းဢွၵ်ႇၶူင်း။ ဝဵင်းငဝ်ႈမိူင်း ပဵၼ်ဝဵင်းတူၼ်ႈတီး (တွင်ႇၵျီး) ။ တႄႇတင်ႈပဵၼ်မႃး ၸဵမ်မိူဝ်ႈပၢၼ်ဢင်းၵိတ်းသျ်ၽွင်းငမ်း။ ဝဵင်းတူၼ်ႈတီးၼႆႉ ႁူဝ်ၵူၼ်းမီးယူႇ မွၵ်ႈ 300,000 (သၢမ်သႅၼ်) ၵေႃႉပၢႆပႆ(ၽွင်းပီ 1985)။ တူၼ်ႈတီးၼႆႉ မီးဝႆႉ ၼႂ်းတွၼ်ႈလိၼ်ပွတ်းၸၢၼ်း။

ပွတ်ႊႁွင်ႇသမ်ႉ ငဝ်ႈဝဵင်း ပဵၼ်လွႆယဵဝ်ႈ (လႃႈသဵဝ်ႈ)။ ႁူဝ်ၵူၼ်းတေမီးမွၵ်ႈ 200,000 (သွင်သႅၼ်) ပၢႆ (ၽွင်းပီ 1985)။ 

ပွတ်းဢွၵ်ႇၶူင်းသမ်ႉ ငဝ်ႈဝဵင်းပဵၼ် ဝဵင်းၵဵင်းတုင်။ ႁူဝ်ၵူၼ်းတေမီးမွၵ်ႈ 200,000 ပၢႆပၢႆ (ၽွင်းပီ 1985)။ ဝဵင်းတူၼ်ႈတီး လွႆယဵဝ်ႈ ၵဵင်းတုင် ၼႆႉ ပဵၼ်ငဝ်ႈဝဵင်း ပုၼ်ႈတႃႇၵၢၼ်ၵႃႉၶၢႆ ၼႂ်းမိူင်းတႆးပတ်းပိုၼ်ႉ။

ၼႂ်းမိူင်းတႆးပတ်းပိုၼ်ႉၼႆႉ ဝဵင်းလူင် ဝဵင်းဢွၼ် ႁူမ်ႈၵၼ်တင်းသဵင်ႈ မီး 50 ဝဵင်းပၢႆပၢႆ။ မီးဢိူင်ႇ 1,705 ဢိူင်ႇ။ ဝၢၼ်ႈတင်းသဵင်ႈ မီး 15,775 ဝၢၼ်ႈ (ၽွင်းပီ 1985)။

ဝဵင်း ၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇ - (1) လွႆယဵဝ်ႈ၊ (2) ႁူဝ်ပၢင်ႇ (မေႇမဵဝ်ႉ)၊ (3) ၼွင်ၶဵဝ်၊ (4) ၵျွၵ်ႉမႄး၊ (5) ၼမ်ႉသၼ်ႇ၊ (6) သီႇပေႃႉ၊ (7) ၼမ်ႉလၼ်ႈ၊ (8) ၵေးသီး၊ (9) မိူင်းမိတ်ႈ၊ (10) မိူင်းၵုတ်ႈ၊ (11) ၵူတ်ႉၶၢႆ၊ (12) သႅၼ်ဝီ၊ (13) မိူင်းယႆ၊ (14) တၢင်ႉယၢၼ်း၊ (15) မိူင်းပဵင်း၊ (16) မူႇၸႄႈ၊ (17) ၼမ်ႉၶမ်း၊ (18) ၼမ်ႉတူႈ၊ (19) ၵုၼ်လူင်၊ (20) ႁူဝ်ပၢင်ႇ၊ (21) ၵုင်းၵႅင်း၊ (22) မိူင်းတၢတ်ႇ။

ဝဵင်း ၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်းၸၢၼ်း - (1) တူၼ်ႈတီး (တွင်ႇၵျီး)၊ (2) ႁူဝ်ပူင်း၊ (3) ယွင်ႁူၺ်ႈ၊ (4) သီႇသႅင်ႇ၊ (5) ၵလေႃး၊ (6) ဢွင်ႇပၢၼ်း၊ (7) ပၢင်းတရႃႉ၊ (8) ယႂႃႇငၢၼ်ႇ၊ (9) လွၵ်ႈၸွၵ်ႇ၊ (10) ပၢင်လွင်း၊ (11) ၾၢႆၶုၼ်ႇ၊ (12) လွႆလႅမ်၊ (13) ပၢင်လူင်၊ (14) လၢႆးၶႃႈ၊ (15) ၼမ်ႉၸၢင်၊ (16) ၵုၼ်ႁဵင် (ၵုၼ်ႁိင်း)၊ (17) မိူင်းၼၢႆး၊ (18) လၢင်းၶိူဝ်း၊ (19) မွၵ်ႇမႆႆႇ၊ (20) မိူင်းပၼ်ႇ၊ (21) ၵေးသီး၊ (22) မိူင်းၵိုင်၊ (23) မိူင်းသူႈ၊ (24) ပူၺ်းလႃႉ၊ (25) သႃမိူင်းၶမ်း၊ (26) မိူင်းပွၼ်၊ (27) မိူင်းပၢႆး၊ (28) သူၺ်ႇၺွင်ႇ၊ (29) ႁၢႆးဝူဝ်း၊ (30) ဝၢၼ်ႈယဵၼ်ႇ-ၼွင်မွၼ်၊ (31) ၸၢမ်ၵႃး။

ဝဵင်း ၼႂ်းမိူ်င်းတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇ - (1) ၵဵင်းတုင်၊ (2) မိူင်းပဵင်း၊ (3) မိူင်းယၢင်း၊ (4) မိူင်းၶၢၵ်ႇ၊ (5) မိူင်းတူၼ်၊ (6) မိူင်းသၢတ်ႇ၊ (7) တႃႈၶီႈလဵၵ်း၊ (8) မိူင်းယွင်း၊ (9) မိူင်းၽျၢၵ်ႈ။

သဵၼ်ႈတၢင်းၵပ်းသိုပ်ႇၼႂ်းမိူင်းတႆး မီး 3 သၢႆ။

1. သဵၼ်ႈတၢင်းႁိူဝ်းဝိၼ်။ ၼႂ်းမိူင်းတႆး မီးၶူင်ႇႁိူဝ်းဝိၼ် 7 တီႈ။ 

(1) ႁၢႆးဝူဝ်း၊ (2) ၼမ်ႉၸၢင်၊ (3) ၵဵင်းတုင်၊ (4) မိူင်းသၢတ်ႇ၊ (5) တႃႈၶီႈလဵၵ်း၊ (6) မိူင်းမိတ်ႈ လႄႈ (7) လွႆယဵဝ်ႈ (လႃႈသဵဝ်ႈ)။

2. သဵၼ်ႈတၢင်းလူတ်ႉၾႆး။ တၢင်းပွတ်းႁွင်ႇ - လုၵ်ႉဝဵင်းလိူဝ်ႇ (မၼ်းတလေး) ၽႅဝ်လွွႆယဵဝ်ႈ။ တၢင်းပွတ်းၸၢၼ်း လုၵ်ႉတႃႇၸီႇ ၵႂႃႇ ဝဵင်းသူၺ်ႇၺွင်ႇ မီး 2 သဵၼ်ႈ။ [ယၢမ်းလဵဝ် လုၵ်ႉသူၺ်ႇၺွင်ႇ ထိုင် တူၼ်ႈတီး၊ လုၵ်ႉၼမ်ႉၸၢင် -မိူင်းၼၢႆး၊ လုၵ်ႉဢွင်ႇပၢၼ်း - ပၢင်လွင်း -လွႆၵေႃႇ။

3. သဵၼ်ႈတၢင်းလူတ်ႉ/ၵႃး။ ပွတ်းႁွင်ႇ - လုၵ်ႉဝဵင်းလိူဝ်ႇ (မၼ်းတလေး) ၽႅဝ်ၼမ်ႉၶမ်း မူႇၸႄႊ၊ လုၵ်ႉသႅၼ်ဝီ ထိုင် ၵုၼ်လူင် -ႁူဝ်ပၢင်ႇ။ ပွတ်းၸၢၼ်း - လုၵ်ႉတႃႇၸီႇ ၽႅဝ် ၵဵင်းတုင် တႃႈၶီႈလဵၵ်း။ ပွတ်းၵၢင် - လုၵ်ႉသီႇပေႃႉ ထိုင် လွႆလႅမ်။ သဵၼ်ႈတၢင်းလူတ်ႉ/ၵႃး မီး 3 သဵၼ်ႈသေ မီးတၢင်းၵပ်းသိုပ်ႇၵၼ် ၵႂႃႇလႆႈထိုင်ၵူႈဝဵင်း။

ၶူင်ႇႁိူဝ်းဝိၼ်၊ သဵၼ်ႈတၢင်းလူတ်ႉၾႆး၊ သဵၼ်ႈတၢင်းၵႃး တင်းသဵင်ႈၼႆႉ ၵမ်ႈၼမ် မီးဝႆႉၸဵမ်ပၢၼ်ဢိင်းၵလဵတ်ႈသျ်။ ဢၼ်ၵေႃႇသၢင်ႈထႅင်ႈမႂ်ႇမႂ်ႇ ဝၢႆးသိုၵ်းလူင်လုမ်ႈၾႃႉပွၵ်ႈ 2 ၼႆႉ ဢမ်ႇပေႃးမီးၼမ်သင်။ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်းမၢင်တီႈၼႆႉ လုလႅဝ်ဝႆႉသေ ပေႃးထိုင်ၶၢဝ်းႁိုဝ်ႉၶၢဝ်းၾူၼ်ၵေႃႈ ၵႂႃႇမႃးပႆယၢပ်ႇယူႇတႄႉတႄႉ။

ၼႂ်းမိူင်းတႆးၼႆႉ ၶူဝ်လူင်ၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇ မီး 3 တီႈ။ (1) ၶူဝ်ၵိုတ်ႈ - မီးၵႄႈၵၢင် ၼွင်ၶဵဝ် ၵျွၵ်ႉမႄး (ပဵၼ်ၶူဝ်တၢင်းလူတ်ႉၾႆး)၊ (2) ၶူဝ်တႃႈၵေႃႈ ၶၢမ်ႈ ၼမ်ႉၶူင်း - မီးၵႄႈၵၢင်ၵုၼ်ႁဵင် (ၵုၼ်ႁိင်း) - မိူင်းပဵင်း (ပဵၼ်ၶူဝ်တၢင်းလူတ်ႉ/ၵႃး)။ (3) ၶူဝ်ၵုၼ်လူင် ၶၢမ်ႈၼမ်ႉၶူင်း - မီးၵႄႈၵၢင် ၵုၼ်လူင် ႁူဝ်ပၢင်ႇ (ပဵၼ်ၶူဝ်းတၢင်းလူတ်ႉ/ၵႃး)။

သဵၼ်ႈတၢင်းလူတ်ႉ/ၵႃး ဝဵင်းလိူဝ်ႇ (မၼ်းတလေး) ၼမ်ႉၶမ်း မူႇၸႄႊ ၼႆႉ ၵပ်းသိုပ်ႇၶဝ်ႈလႆႈထိုင် ၼႂ်းမိူင်းၶႄႇ။ သဵၼ်ႈတၢင်းလူတ်ႉ/ၵႃး တႃႇၸီႇ ၵဵင်းတုင် တႃႈၶီႈလဵၵ်း ၵေႃႈ ၵပ်းသိုပ်ႇၶဝ်ႈထိုင်ၼႂ်းမိူင်းထႆး ဝဵင်းၵဵင်းႁၢႆး ၵဵင်းမႆႇ။

မိူင်းတႆးၼႆႉ လိူဝ်သေၵႃႉၶၢႆၶဝ်ႈဢွၵ်ႇ တင်း မိူင်းမၢၼ်ႈယဝ်ႉ - တၢင်းမိူင်းၶႄႇ မိူင်းထႆး၊ မိူင်းလၢဝ်းၵေႃႈ ၵႃႉၶၢႆ ၶဝ်ႈဢွၵ်ႇၵၼ် လႆႈတင်းၼမ်။

 လိူၼ်တႆး

02-03-2016